حج در اندیشه اسلامی صفحه 239

خود بیرون آمده، با گروهی از اهل بیت و فرزندان و یارانشان با نهایت خضوع و خشوع، در طرف چپ کوه (جبل الرحمه) ایستاده، روی بطرف کعبه نمود، آنگاه دستها را تا مقابلصورت بالا گرفت و مانند مسکینی که طلب غذا می‌کند، شروع به خواندن دعا نمود:

«الحمد للَّه‌الذی لیس لقضائه دافع، ولا لعطائه مانع ...» «(1)»

در دعای چهل و هفتمصحیفه سجادیه نیز، راز و نیاز امام سجاد- ع- در روز عرفه آمده است.

حضور رسول خدا در عرفات‌

جابر بن عبداللَّه- رض- گفته است: رسول خدا-ص- نماز ظهر، عصر، مغرب، عشا وصبح را در منا خوانده، سپس تا طلوع خورشیدصبر نموده، آنگاه حرکت کرده به عرفات آمدند و در خیمه‌ای که برای آنحضرت در نَمِره زده بودند، فرود آمدند. «(2)»

ابوالولید نیز از پدر بزرگش، از مسلم بن خالد، از ابن جُریج نقل می‌کند که از عطاء پرسیدم پیامبر-ص- روز عرفه کجا منزل اختیار فرمودند؟ گفت: در نمره، «(3)» جایی که خلفا فرود می‌آیند، کنار سنگ بزرگی که در دامنه کوه است

1- - مفاتیح الجنان، ص 474
2- - فاکهی، اخبار مکه، ج 5، ص 9
3- - نَمِره، نام کوهی کوچک و کم ارتفاع در قسمت پایانی، حدود شرقی حرم است که در غرب مسجدعرفه واقع شده است و بدینجهت اطراف این کوه را نمره نام نهاده‌اند. عاتق بن غیث بلادی، اودیة مکة المکرمه، ص 115- معجم البلدان، ج 7، ص 362