حجاز درصدر اسلام صفحه 422

مشرف بر شِعب ابن عامر و جبل اعْرَج. سپس ابوموسی بغا، از موالی خلیفه، فرمان داد که بر سر فِلْق مناره‌ای بسازند و ساختند. عبدالله بن مالک را مناره‌ای است مشرف بر قربانگاه و نیز دو مناره بر کوه تُفّاحه. همچنین عبدالله، مناره‌ای بر سر جبل‌الاحمر بنا کرد در موضعی که آن را کَبْش گویند؛ جایی است مرتفع. عبدالله بن مالک را نیز مناره‌ای است بر جبل خلیفة بن عمرالبکری و با آن مناره‌ای است از آنِ بغا. و عبدالله را مناره‌ای است مشرف بر وادی مکه و بُغا را مناره‌ای بر جبل المقبره و او را نیز مناره‌ای است بر جبل‌الحَزْوَرَه و او را دو مناره است بر جبل عمر بن خطاب. و بر جبل الانصاب که در پهلوی اجیاد است هم مناره‌ای است و او را مناره‌ای است بر ثنِیّه ام خُرمان. و مناره‌ای مشرف بر خضرا و بئر میمون. و بُغا را مناره‌ای است در مِنا نزد مسجدالکَبْش. و بر این مناره‌ها قومی به هنگام نماز اذان می‌گفتند. و هر ماه راتبه‌ای داشتند. چون راتبه قطع شد اذان هم قطع شد و فقط بر مناره‌هایی اذان می‌گفتند که امروزه عبدالعزیز بن عبدالله الهاشمی به مؤذنان آن شهریه می‌پردازد.

خانه‌های حوالی مسجدالحرام

از آن جمله خانه امیرالمؤمنین است نزد درِ بنی عبد شمس، از آنجا راهی است به خانه عیسی بن علی که از آنجا کعبه دیده می‌شود. سپس خانه فضل بن ربیع است در شق شامی و آنگاه در پشت آن دار النَدْوَه است. که از آنجا راهی به سُوَیْقه است. آنجا امروز از آنِ ابواحمد الموفق بالله برادر خلیفه است. این خانه را حارث بن عیسی به او داده است. آنگاه دارالعجله است. میان آن و دارالنَّدْوَه راهی است به سوی قیقعان. این خانه هم از آن خلیفه عباسی مهدی بود و در همسایگی آن خانه بکّار بن رباح. زبیر بن ابی بکر گوید که بکّار بن رباح از موالی اخْنَس بن شُرَیق حکایت کرد که مهدی کس نزد من فرستاد که منزل مرا که جنب دارالعَجَله بود، به دار العَجَله داخل کند وچهار هزار دینار به من دهد. گفتم که من همسایگی امیرالمؤمنین را نمی‌فروشم. گفت که چهار هزار دینار به او بدهید و خانه‌اش را برایش بگذارید.

دارالعَجَله امروز از آنِ جعفر متوکل علی الله است. در شق غربی خانه زبیده است، زبیده خود آن را بنا کرده است. سپس خانه جعفر بن یحیی بن خالد است که بعدها از آنِ زبیده شد. در شقی که به طرف وادی است، چیزی نیست جز دارالقَواریر که آن را حمّاد البربری برای