حجاز درصدر اسلام صفحه 437

هر نماز مقرری عطر و دیگر بویهای خوش معین کرد و هر سال به هنگام حج و نیز در ماه رجب مجمرها و بخورها می‌فرستاد همراه با بندگان و خادمان. والیان دیگر بعد از او نیز این رسم را مجری داشتند.

یزید بن معاویه و سپس حجاج هم بر کعبه کسوت دیبا پوشیدند.

درون کعبه از زمان عبدالله بن زبیر به عطر خوشبو می‌شد و عبدالله نخستین کسی بود که کعبه را معطر ساخت.

معاویه نیز کعبه را خوشبو می‌ساخت و مجمر می‌گذاشت و برای قندیلهای مسجد از بیت المال وجه روغن معین کرد. او هر سال دو کسوت بر کعبه می‌پوشید؛ یکی در روز ترویه از دیبا و یکی در روز عاشورا از کتان مصری.

مأمون فرمان داد بر کعبه از دیبای سفید جامه افکنند و سه بار این کار تکرار شد.

بعضی از مردم بر کعبه نطع و تکه‌های چرم و لباس می‌پوشیدند.

عمر فرمان داد هر سال کسوت کعبه را بردارند و به میان حاجیان تقسیم کنند.

اما کلیدهای کعبه بعد از اسلام به دست عثمان بن طلحه شیبی و نسل او بعد از او قرار گرفت.

مقام ابراهیم

از بارزترین مکانها در مسجدالحرام جایی است موسوم به مقام ابراهیم. در قرآن دوبار از آن یاد شده است، یکی در این آیه «فیه آیاتٌ بیّناتٌ مقامُ ابراهیم و مَن دَخَله کان آمناً» (آل عمران: 97) و یکی هم در این آیه «واتّخذوا من مقامِ ابراهیمَ مُصَلّی» (بقره: 125).

ابن اسحاق گوید که ابراهیم آهنگ درختی نمود که بالای زمزم بود بین چاه وصُفه.

اسماعیل و مادرش را زیر آن درخت نشاند و نیز روایت شده که جای پای ابراهیم تا به امروز در آن مقام باقی است.

از ابن عباس روایت شده که در مقام نامه‌ای پیدا شد. در آن نامه از موقع و مکان خانه سخن رفته بود. عبدالله بن حمزة السلولی گوید: میان رکن و مقام قبر نود و نه پیامبر است که به حج آمده بودند و در آنجا دفن شده‌اند.