حجاز درصدر اسلام صفحه 439

بر خانه طواف نماید.

زمزم

چاه زمزم از مکانهای مشهور حرم است. حفر آن به زمان ابراهیم خلیل باز می‌گردد، هنگامی که زوجه خود هاجر و پسرش اسماعیل را در مسجدالحرام گذاشت. درختی یافتند زمین را که نزد درخت بود کندند و آب جاری شد.

هنگامی که جُرْهم بر مکه غلبه یافت آب آن خشک شد و مکان چاه محو گردید.

مضاء بن عمرو مکان چاه زمزم را حفر کرد و عمیق نمود سپس شمشیرها و دو غزال زرین را در آن دفن نمود. از این بر می‌آید که قصد مضاء بیرون آوردن آب نبوده بلکه می‌خواسته آن ودایع را پنهان سازد.

زمانی که خُزاعه بر مکه مسلط شد در اثر گذشت زمان، کسی موضع زمزم را نمی‌دانست فقط می‌دانستند که موضع آن میان اساف و نائله بوده است.

چون عبدالمطلب به ریاست رسید به حفر چاه اقدام کرد. تا آب جوشیدن گرفت و باز عمیق‌تر کرد که آب بند نیاید. سپس بر سر چاه حوضی ترتیب داد تا حاجیان از آن آب نوشند.

این چاه به سبب آن که در حرم بود بر دیگر چاهها فضیلت داشت و آنها را به فراموشی سپرد.

زمزم چاه اسماعیل بن ابراهیم بود در جایی که جبرئیل پای خود را بر زمین زده بود.

چون چاه زمزم آب برآورد، حسودان بر عبدالمطلب رشک بردند و شبها آن را می‌شکستند و ویران می‌کردند و عبدالمطلبصبح روز دیگر، آن را دوباره اصلاح می‌نمود.

عبدالمطلب دو غزال و شمشیرهای عمرو بن لُحَیّ را از آنجا برگرفت. غزالها و یک شمشیر رابر در کعبه نصب کرد و شمشیر دیگر را در چاهی که درون کعبه بود گذاشت آن شمشیر در همانجا بود تا قرامطه آمدند پس از پیروزی بر مکه آن را با خود بردند.

چون چاه زمزم حفر شد آب در مکه فراوان گردید. چنانکه شهری و بدوی را سیراب کرد. قبایل بَکر و خُزاعه نزدیک آن آمدند و از آن برداشتند.

در اثر باریدن بارانها، بخصوص بارانی که در سال 281 بارید، آب زمزم بالا آمد و شیرین شد.