مناسک حج آیت الله العظمی بروجردی صفحه 1

مقدمه (در بیان اعمال عمره تمتع و حج تمتع اجمالا)

الحمد لله رب العالمین و الصلوة و السلام علی خاتم النبیین محمد و اله الطاهرین م لعنة الله علی اعدائهم اجمعین الی یوم الدین امّا بعد مخفی نماند آنکه این مجموعه ایست مشتمل بر واجبات و اکثر مستحبات حج که مطابق است با فتاوی حضرت مستطاب آیت الله فی الأرضین رئیس الملّّة و الدین حجّة الاسلام و المسلمین و اکمل المتاخّرین آقای حاج آقا حسین الطباطبائی البروجردی متّع الله المسلمین بطول بقائه و غالباً طریق احتیاط در او مراعات شد تا نفع او عام و ذخیرة یوم القیام بوده باشد و ما توفیقی الاّ بالله.

بدان که حجة الاسلام که در تمام عمر یکبار واجب می‌شود بر هر مکلّف که جامع شرایط بوده باشد بر سه نوع است حجّ تمتّع و حجّ قرآن و حجّ افراد و چون نوع واجب بر اغلب فارسی زبانان که غرض اصلی از تحریر این رساله هستند حجّ تمتعّ است لهذا اکتفا می‌شود به بیان همین نوع پس بدان که حجّ تمتّع مرکبّ است از دو عبادت یکی را عمرة تمتّع می‌گویند و دیگری را حجّ تمتّع پس حجّ تمتّع اطلاق بر مجموع دو عبادت می‌شود و بر یک جز و از این مرکب نیز اطلاق می‌شود و جزء اوّل یعنی عمرة حجّ تمتّع مقدّم است بر جزء ثانی که حجّ باشد چنانچه اگر کسی را ممکن نشود که آن را پیش از حجّ به جا آورد به جهت عذر، حجّ او حجّ افراد می‌شود چنان چه خواهد آمد و بدان که قسم اوّل از اقسام ثلثه که حجّ تمتّع است صورت آن اجمالاً که مکلّف قبل از شروع در آن باید اجزاء آن را اجمالا بداند چنانچه اجزاء نماز را قبل از شروع باید بداند آن است که اوّلاً احرام می‌بندد از برای عمرة تمتّع به تفصیلی که خواهد آمد بعد از آنکه داخل مکّه شد طواف عمره می‌کند یعنی هفت بار می‌گردد به دور خانه کعبه که هر دوره را شوط گویند و بعد از آن دو رکعت نماز طواف می‌کند در مقام ابراهیم (ع) و بعد از آن سعی می‌کند یعنی راه می‌رود میان صفا و مروه که دو مکانند هفت بار و رفتن از صفا به مروه یکبار است و مراجعت از مروه به صفا بار دیگر محسوب است بعد از آن تقصیر می‌کند یعنی اندکی از مو یا ناخن خود می‌گیرد چون از این فارغ شود هر چه بر او به سبب احرام حرام شده بود حلال می‌شود و به این جهة آن را عمرة تمتّع می‌گویند و حجّ او را حجّ تمتّع می‌نامند که شخص مکلّف بعد از به جا آوردن عمره می‌تواند متمتّع شود یعنی منتفع و متلذّذ شود به چیزهائی که بعد از احرام بر او حرام شده بودند و چون نزدیک روز نهم شود باز ثانیاً احرام می‌بندد از برای حجّ تمتّع از مکّه به تفصیلی که خواهد آمد و می‌رود به سوی عرفات که نام موضعیست در چهار فرسخی مکّه و از ظهر روز نهم تا مغرب در آنجا می‌ماند و شب از آنجا کوچ می‌کند و به مشعر الحرام می‌آید که تقریباً در دو فرسخی مکّه است و در آنجا می‌ماند از طلوع فجر روز عید قربان تا طلوع آفتاب و از آنجا می‌آید به سوی منی که نام موضعیست قریب به مکّه و در آنجا سه عمل به جا می‌آورد:

اوّل رمی جمره یعنی انداختن سنگ ریزه بر جمرة عقبه

دوم ذبح یا نحر هدی

سوم تراشیدن سر یا گرفتن از مو یا ناخن

و بعد از آن به مکّه مراجعت می‌کند و طواف زیارت می‌کند به دستور سابق بعد از آن نماز طواف می‌کند بعد از آن سعی ما بین صفا و مروه می‌نماید به قسمی که گذشت و بعد از آ ن طواف نساء می‌کند چه زن باشد و چه مرد و چه طفل و بعد از آن دو رکعت نماز طواف می‌کند و بعد از آن مراجعت می‌کند به منی از برای ماندن در آنجا شب یازدهم و شب دوازدهم و بلکه شب سیزدهم نیز در بعض صوری که خواهد (1) آمد و در روز یازدهم و دوازدهم نیز رمی جمرات می‌کند بلکه روز سیزدهم نیز رمی جمرات می‌کند اگر بیتوته نمود و بعد از این اعمال در منی فارغ می‌شود از تمام اعمال حجة الاسلام که در ذمّة او بود و اگر شخص مکلّف به حجّ جاهل به این افعال باشد در ابتدای احرام لکن قصد کند که حجّ واجب بر ذمّه را به جا بیاورد بهر نحوی که بعد از اشتغال خود به عمل بر او مشخص خواهد شد مثل اکثر عوام که قصد می‌کنند اتیان عمل را بر طبق رسالة که در دست است یا بر طبق قول یا عمل مجتهدینی که به همراه او هستند ظاهرا عمل او صحیح خواهد بود چنانچه از بعض روایات مستفاد می‌شود و امّا صورت حجّ تمتّع تفصیلاً، پس اوّل افعال آن عمره است چنانکه دانستی و چون واجبات عمره پنج بود واجبات حجّ پانزده بود پس مجموع بیست واجب در دو باب و دوازده فصل بیان می‌شود انشاء الله تعالی.

باب اوّل در اعمال عمره است و در آن پنج فصل است.

فصل اوّل؛ احرام عمره تمتع و در آن چهار مقصد است.