- (2) خلاصه كتاب: 1
- پيش گفتار لزوم بررسي درباره جمره 4
- جمره چيست؟ 6
- تفسير جمره در كتب ارباب لغت 8
- كلمات لغويين: 9
- جمره حقيقت شرعيه ندارد 13
- گواهي فقها و دانشمندان اسلام 14
- گروه اول: [ (قطعه زمين)] 16
- اشاره 16
- 1- مرحوم ابو الصلاح حلبي در «الكافي» 16
- 2- مرحوم سيد ابو المكارم ابن زهره در كتاب «غنية» 16
- 3- مرحوم علّامه حلّي، در كتاب «منتهي» 17
- 4- در كتاب «فقه الرضا» 17
- 5- مرحوم علّامه حلّي در كتاب «تذكرة» 18
- اشاره 19
- 7- شهاب الدين احمد بن ادريس 19
- 6- مرحوم شيخ بزرگوار، شيخ طوسي، در كتاب پر ارزش «المبسوط» 19
- گروه دوم: [علامت» و «شاخص» بودن ستونها] 19
- 9- ابن عابدين از علماي اهل سنت 20
- 8- مرحوم محقق بزرگوار «علّامه بحر العلوم» 20
- 10- امام احمد المرتضي 21
- 11- محب الدين طبري 21
- 12- ابن جبير اندلسي 23
- 13- «باجي» از علماء اهل سنّت 23
- 14- محمد بن شربيني 24
- 15- بهوتي از علماي اهل سنت در «كشّاف القناع» 24
- اشاره 25
- گروه سوم: [مجتمع الحصي بودن جمره] 25
- 16- در كتاب «حواشي الشرواني» 25
- 19- «مالك»، يكي ديگر از پيشوايان معروف اهل سنّت 26
- 17- شافعي، يكي از امامهاي چهار گانه اهل سنّت ميگويد: «إن الجمرة مجتمع الحصي» «1». «جمره همان محلّ اجتماع سنگريزههاست». 18- و همچنين شافعي 26
- 21- «محيي الدين نووي»، از فقهاي معروف اهل سنّت، در كتاب «المجموع» 27
- 20- امام «شافعي» نيز بنا به نقل «السنن الكبري» 27
- 22- «ابن حجر» در كتاب «فتح الباري» 28
- 23- امام احمد المرتضي از علماي اهل سنّت 28
- الف) كساني كه گفتهاند كه «روي جمره نايست» 29
- اشاره 29
- گروه چهارم: [قائلين به دلالت التزامي جمره بر محل اجتماع سنگريزهها] 29
- 24- مرحوم يحيي بن سعيد حلّي در كتاب «الجامع للشرائع» 29
- 25- محيي الدين نووي، از فقهاي عامّه، در كتاب «روضة الطالبين» 30
- 28- علامه حلّي در «تذكره» 31
- 26- عبد الكريم رافعي در كتاب «فتح العزيز» 31
- 27- محيي الدين نووي در «المجموع» 31
- ب) كساني كه [تعبيرشان به (في الجمرة يا علي الجمرة) نشاندهنده قطعه زمين بودن جمره است] 31
- 29- شيخ صدوق نيز در «من لا يحضر» 32
- 30- محقّق سبزواري در كتاب «ذخيره» 32
- 31- عبد الكريم رافعي از فقهاي اهل سنّت 33
- 32- قبلا از «محمد بن شربيني» 33
- 33- «امام سحنون» به «سعيد التنوخي» در كتاب «المدونة الكبري» ميگويد 34
- 35- و نيز عبد اللّه بن قدامة در «المغني» ميگويد: 35
- 34- عبد اللّه بن قدامة در «المغني» 35
- 36- محيي الدين نووي در «المجموع» 35
- 37- بهوتي متوفّاي 1051 در «كشّاف القناع» 36
- 38- در كتاب «الفقه علي المذاهب الأربعة» 36
- 40- مرحوم علّامه در «قواعد» 37
- 39- در كتاب «الموسوعة الفقهية» 37
- 44- محقّق ثاني در «جامع المقاصد» 38
- 42- در كتاب «شرائع الاسلام» (از محقق حلّي) 38
- 41- ابن فهد حلّي در «محرّر» 38
- 43- مرحوم شهيد ثاني در «مسالك الافهام» 38
- 46- زكريا بن محمد الانصاري 39
- 45- مرحوم صاحب رياض 39
- 47- امام احمد المرتضي در «شرح الأزهار» 40
- 49- مرحوم شهيد اوّل در كتاب «دروس» 40
- گروه پنجم: [قائلين به تخيير و كفايت رمي بر محل سنگريزهها] 40
- اشاره 40
- 48- محيي الدين نووي نيز در «المجموع» 40
- 51- شهيد ثاني در «شرح لمعه» 41
- 50- مرحوم فاضل اصفهاني در «كشف اللثام» 41
- 52- بكري دمياطي از علماي شافعي در كتاب «اعانة الطالبين» 42
- 54- [رأي فقهاي كنوني حجاز] 43
- 53- ابن عابدين از علماي حنفي در «حاشية رد المحتار» 43
- 55- [شريف محمد بن مساعد الحسني از فقهاي معاصر حجاز] 46
- 56- [صاحب جواهر] 48
- نتيجه: 51
- جمرات در روايات اسلامي 52
- 1- در حديث معتبري از معاوية بن عمّار از امام صادق 53
- 3- در كتاب «فقه الرضا» 54
- 2- در حديث بزنطي (احمد بن محمّد بن ابي نصر) از ابو الحسن علي بن موسي الرضا 54
- 4- در نسخه ديگري در [فقه الرضا] 55
- 5- بيهقي محدث معروف اهل سنّت در السنن الكبري 55
- 7- «ازرقي» در كتاب «اخبار مكّه» 56
- 6- در حديث ديگري در [السنن الكبري] 56
- اشاره 57
- [دو حديث] 57
- 1- «عن أبي غسّان حميد بن مسعود، 57
- 2- در حديث ديگري از عبد الاعلي از امام صادق 59
- نتيجه بحث روايي 60
- اشاره 62
- 1- تمسّك به احتياط: 62
- نظرات نقّادان و پاسخ به پرسشها 62
- پاسخ: 63
- پاسخ: 64
- 2- تمسك به استصحاب قهقري: 64
- اشاره 64
- 3- تمسّك به روايات جمره عقبه: 66
- پاسخ: 66
- اشاره 66
- 4- تمسّك به چند قرينه: 68
- اشاره 68
- (الف) در بعضي از روايات از «جمره عقبي» تعبير به «عظمي» شده 68
- پاسخ: 69
- پاسخ: 69
- (ب) در بعضي از روايات [دلالت برخي روايات به ستون كه از رمي كردن قسمت بالاي آن نهي شده است] 69
- (د) انداختن سنگ به صورت «خذف» «1» [تناسب با مكان مرتفع دارد] 70
- پاسخ: 70
- (ج) تغييراتي كه در مشاعر حج [شده است به خاطر حساسيت قاطبه مسلمين] 70
- پاسخ: 71
- اشاره 71
- 5- اگر جمره زمين باشد همان زمين زير ستونهاست: 71
- پاسخ: 72
- پاسخ: 75
- اشاره 75
- 7- تمسّك به بعضي از سفرنامهها و تواريخ: [جابجايي جمره به سيل] 75
- اشاره 75
- 6- تمسّك به عبارات بعضي از فقها: [آيا تعبير به «رأس» و «ساق» مناسب ستونها نيست؟] 75
- پاسخ: 77
- [عبارات كتاب (مرآةالحرمين) نوشته رفعت پاشا] 79
- ستونها علامت است نه محلّ رمي 83
- 8- تمسّك به روايات: [ (حميد بن مسعود) و (عبد الاعلي)] 84
- نكتهها [قراين تاريخي و روايات كه نشانگر محلّ اجتماع سنگريزهها بودن جمرات است نه ستونها] 86
- 1- سنگباران كردن قبور خائنان در عصر جاهليت و آغاز اسلام 86
- 2- جمع آوري هفتاد سنگ 88
- 3- عكسهاي قديمي موجود از ستونها 89
- آخرين سخن 91
(2) خلاصه كتاب:
(1) به نام خدا
رمي جمرات يكي از مناسك مهمّ حج است، و معروف در ميان فقهاي معاصرين (ايّدهم اللّه) اين است كه جمرات همان ستونهاي سه گانهاي است كه مردم در ايام مخصوص حج سنگ بر آن ميزنند.
ولي هر چه به عقب برميگرديم اين انديشه در نظر ما كم رنگ و كم رنگتر ميشود تا آنجا كه اطمينان پيدا ميكنيم، اين ستونها علامتي براي محلّ جمره هستند و «جمرات» همان محلّ اجتماع سنگريزههاست و بايد سنگ را به آن پرتاب كرد.
صاحب جواهر (قدّس سرّه) تخيير در ميان اين دو را پذيرفته، و صاحب مدارك (رحمة اللّه عليه) زدن سنگ را به ستونها از باب احتياط ميداند و به عقبتر كه برميگرديم كمتر سخني از ستونها مطرح است بلكه سخن از «مجتمع الحصي» و محلّ اجتماع سنگريزههاست.
در اين مجموعه اقوال حدود 50 تن از فقهاي شيعه و اهل سنّت آورده شده كه گروهي با صراحت و گروهي با اشارات روشن تصديق