- جلد اول 1
- درس اوّل: اهمّیت سفر حج 3
- اشاره 3
- نقش حج در حیات سیاسی امّت 8
- اشاره 15
- حج عامل تقویت دین 15
- درس دوّم: فلسفه و اهداف حج 15
- حج یادآور ایام اللَّه 17
- حج و برپایی عَلَم اسلام 17
- حج و یادگار نبوی 18
- ارتباط فرهنگی مسلمانان در حج 18
- ارتباطات اقتصادی مسلمین در حج 19
- تمرین خودسازی و پاکی از گناهان در سایه حج 20
- حج، بستر اقتدار امت اسلامی 20
- گسترش انس و الفت انسانها 20
- توسعه بینش در سایه حج 20
- درس سوّم: آداب حج 21
- درس چهارم: حجّ ابراهیمی 29
- اشاره 29
- سابقه تاریخی مکّه و کعبه 32
- سابقه تاریخی حج و مناسک آن 34
- حج آدم 36
- حج فرشتگان 37
- حج ابراهیم 37
- حج انبیای عظام 38
- آغاز دوران تحریف 39
- انتقال حج به یمن 40
- تخریب و بازسازی کعبه 41
- حجة الوداع 41
- حج پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 41
- نمایش قدرت و تجلی روح توحید 41
- حج شرکآلود جاهلی 43
- برخی از ویژگیهای حج جاهلیت 44
- رمز توحیدی بودن حج اسلام 47
- بازگشت به حج ابراهیمی و حج محمدی صلی الله علیه و آله 48
- درس پنجم: آثار و فواید سفر 50
- اشاره 50
- آثار و فواید سفر حج: 54
- پاداش سفر برای زیارت انبیا و ائمه علیهم السلام 57
- ثواب سفر حج: 57
- 1- انتخاب رفیق راه 59
- درس ششم: آداب سفر 59
- اشاره 59
- 3- تعیین مدیر 62
- 2- شناخت همسفر 62
- 4- کمک به همراهان 62
- 5- مراقبت از همسفر 64
- 6- هماهنگی، نه مخالفت 65
- 7- مشورت کنید 66
- 8- هوشیار باشید 67
- 10- توجه به عبادات 67
- 9- پرهیز از صدای بلند 67
- 11- در منزلگاه مناسبی فرود آیید 68
- 12- اخلاق اسلامیرا رعایت کنید 70
- 14- هدیه 71
- 13- برگشت از سفر 71
- 15- زمان سفر 72
- توبه چیست؟ 73
- درس هفتم: توبه 73
- وجوب توبه 75
- لزوم توبه در قرآن 77
- شرایط توبه 78
- استغفار 79
- اشاره 80
- درس هشتم: آثار توبه 80
- 1- محبوبیت پروردگار 81
- 3- پاکی از گناهان 83
- 2- سرکوبی شیطان 83
- 4- بهرهمندی بیشتر از نعمتالهی 85
- 5- تبدیل گناهان به نیکیها 86
- وصیّت در اسلام 87
- اشاره 87
- 1- اهمیت وصیت در آیات و روایات 87
- درس نهم: وصیت 87
- 2- فلسفه وصیت چیست؟ 89
- 3- عدالت در وصیت 91
- اشاره 94
- احکام شرعی وصیت 94
- شرایط وصیت کننده (موصی): 95
- موارد وجوب وصیت: 95
- درس دهم: تقیه 96
- مقدمه 96
- شرایط وصی: 96
- واژه «تقیّه» 97
- اقسام تقیّه 97
- اشاره 97
- 1- تقیه خوفی 98
- 2- تقیه کتمانی 101
- 3- تقیه مداراتی 105
- اشاره 112
- درس یازدهم: احکام فقهی- اجرایی حج 112
- اخلاص در عمل 112
- تنظیم برنامههای آموزشی حج 112
- استطاعت 113
- تشویق زائران 113
- یاری روحانی 114
- نیابت 114
- نماز قضا نشود 115
- دخالت سابقهداران 115
- نماز تمام یا شکسته 115
- قبله 116
- احرام در میقات 117
- شرکت در نماز جماعت 117
- یادآوری وضو 117
- نذر احرام قبل از میقات (برای بانوان) 119
- زیر سایه رفتن 119
- داشتن حوله اضافی 119
- قطع تلبیه 121
- نگاه در آینه 121
- قسم خوردن 121
- حرام بودن زن و مرد بر یکدیگر 121
- طواف و نماز طواف 122
- غذای خوشبو 122
- تقصیر 123
- نیابت در نماز طواف 123
- بین الاحرامین 124
- احرام حج 125
- در مشعر الحرام 126
- زمان حرکت به عرفات 126
- از عرفات تا مشعر الحرام 126
- قربانگاه 127
- وقوف اضطراری برای بانوان 127
- بیتوته در منا 128
- بیرون رفتن از منا 128
- اعمال مکه 129
- برگشت از منا 129
- بیماران و مجروحان 130
- عمره مفرده پس از اعمال 130
- پرسش و پاسخ 130
- اشاره 133
- درس دوازدهم: جغرافیای جزیرةالعرب 133
- کشور عربستان سعودی 134
- شهر مکه و موقعیّت جغرافیایی آن 135
- منطقه حجاز 135
- کوههای مهم مکه 139
- چاههای مکه 139
- 1- اصحاب حدیث 141
- درس سیزدهم: آشنایی با مذاهب عمده جهان اسلام 141
- اشاره 141
- مذاهب چهارگانه، پیدایش و انحصار 141
- مذهب حنفی 142
- 2- اصحاب رأی 142
- اشاره 142
- برخی از معتقدات مذهب حنفی 144
- قلمرو مذهب حنفی 145
- مذهب مالکی 145
- اشاره 147
- مذهب شافعی 147
- نگاهی به زندگانی شافعی: 148
- ویژگیهای فقهی مذهب شافعی 150
- ب: تاریخ مذهب شافعی 150
- چند دیدگاه برجسته شافعی و شافعیان 151
- مذهب حنبلی 152
- قلمرو کنونی مذهب شافعی 152
- اشاره 153
- برخی از معتقدات مذهبی حنابله 154
- مذهب فقهی ابن حنبل 154
- مذهب حنبلی در قرن هشتم 155
- قلمرو 156
- اشاره 156
- منابع 156
- منابع مالکی 157
- منابع حنفی: 157
- منابع شافعی: 158
- منابع حنبلی: 159
- درس چهاردهم: رخصت حضور 160
- اشاره 160
- الف: یادآوریِ عظمتِ انسانِ آرمیده در زیارتگاه 161
- ب: محاسبه نفس و تأمّل در خویشتن 162
- ج: آموختن ادب خانوادگی 163
- اشاره 164
- درس پانزدهم: فلسفه و نقش زیارت 164
- پیوند با پاکان 166
- قرب به خدا 167
- تحول و توبه 168
- ولایت خون، برائت شمشیر 170
- کلام آخر 170
- درس شانزدهم: رفتار صحیح اسلامی در حج 172
- اشاره 172
- شیعه باید اسوه حسنه باشد 173
- خط مشی اصولی شیعه 177
- پاسداریِ کرامت شیعه 178
- آداب و وظایف در حرمین 178
- دعا چیست؟ 179
- درس هفدهم: دعا (1) 179
- امتیازات دعاهای معصومین علیهم السلام بر دیگر دعاها 181
- رابطه خداشناسی و دعا 182
- دعا در سیره انبیا و اولیا تا چه میزان موردتوجه بوده است؟ 183
- دعا در زندگی انسان ارزش است یا ضد ارزش؟ 183
- منظور از یاد خدا 184
- مراتب ذکر خدا 185
- جایگاههای مهم ذکر خدا 186
- مراحل ترک ذکر خدا 186
- ذکر خدا چگونه باشد؟ چه کسی، چقدر؟ چگونه، چه وقت، کجا، چرا و ...؟ 186
- موانع یاد خدا 186
- نمونههای عالی ذکر خدا 186
- آثار یاد خدا 187
- اذکار مهم و معروف 188
- اشاره 189
- موانع استجابت دعا (2) 189
- 2- تزاحم دعاها 190
- 1- تنافی با سنتهای آفرینش 190
- 3- نبود قابلیّت 192
- 4- بیتوجّهی به واسطهها 195
- درس هجدهم: ما طبیبانیم شاگردان حق 197
- اشاره 209
- درس نوزدهم: نگاهی به زندگی حضرت محمد صلی الله علیه و آله 209
- ازدواج 210
- «بعثت» و «دعوت»: 212
- تدبیر برتر: 212
- تطمیع 214
- تهدید 214
- شکنجه 215
- حکومت اسلامی در مدینه: 217
- اخوّت: 217
- هجرت: 217
- غدیر خم: 218
- دعوت جهانی: 218
- اشاره 219
- درس بیستم: وظایف پیروان رسول خدا صلی الله علیه و آله 219
- گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله 220
- احترام به پیامبر صلی الله علیه و آله 221
- پاسداشت حرمت پیامبر صلی الله علیه و آله 221
- اسوهپذیری 223
- دوست داشتن پیامبر صلی الله علیه و آله 223
- پیروی از پیامبر صلی الله علیه و آله 224
- پیروی از عترت پیامبر صلی الله علیه و آله 225
- دروغ بستن بر پیامبر صلی الله علیه و آله 225
- بپا داشتن سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله 226
- ترک نکردن سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 226
- تغییر ندادن سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 226
- ترجیح دادن پیامبر صلی الله علیه و آله 227
- بیتابی در رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله 228
- فرو آوردن صدا در محضر پیامبر صلی الله علیه و آله 228
- خشنود کردن دخت پیامبر صلی الله علیه و آله 228
- ماه ویژه پیامبر صلی الله علیه و آله 229
- یادکرد اجداد پیامبر صلی الله علیه و آله 229
- زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 230
- سلام کردن به پیامبر صلی الله علیه و آله 231
- زیارت نوادگان پیامبر صلی الله علیه و آله 233
- صلوات فرستادن 233
- محترم شمردن خون، مال و آبروی گواهیدهنده به رسالت 235
- کشتنِ دشنامدهنده پیامبر 236
- تعمیر قبر پیامبر صلی الله علیه و آله 237
- دوست داشتن عترت پیامبر صلی الله علیه و آله 237
- نامگذاری به اسم پیامبر صلی الله علیه و آله 237
- نیازردن نوادگان پیامبر صلی الله علیه و آله 239
- نظر انداختن به فرزندان و نوادگان پیامبر صلی الله علیه و آله 239
- نماز پیامبر صلی الله علیه و آله 240
- قرائت سوره محمد 240
- نماز در روضه شریف 241
- نماز مبعث 241
- نماز روز میلاد 242
- اشاره 243
- درس بیست و یکم: ذکر خدا و زیارت اولیاء اللَّه 243
- وداع با قبر پیامبر صلی الله علیه و آله 243
- جایگاه ذکر الهی در تعالیم اسلام 245
- ذکر الهی در زیارت 248
- اشاره 250
- درس بیست و دوم: اولین مسجد 250
- آغاز هجرت 251
- ساخت مسجد 252
- رابطه پیامبر با مسجد قُبا 254
- فضیلت مسجد قبا 254
- مکانهای تاریخی مسجد قبا 256
- اشاره 256
- 1- چاه انگشتر 256
- 2 و 3- مسجد فاطمه و علی علیهما السلام 257
- درس بیست و سوم: مسجد النّبی صلی الله علیه و آله 258
- اشاره 258
- دوره حاکمان عثمانی: 259
- قسمتهای مختلف مسجدالنّبی صلی الله علیه و آله 260
- * روضه شریفه: 260
- توسعه در دوره سعودی: 260
- * ستونهای مسجد: 262
- * مقام جبریل: 264
- 2- باب جبریل: 264
- 1- بابالرحمه: 264
- * صفّه: 264
- درهای نخستین مسجد 264
- منارههای مسجد: 265
- 3- باب السّلام: 265
- 4- باب النّساء: 265
- درس بیست و چهارم: آشنایی با بقیع 266
- اشاره 266
- دفن شدگان در بقیع 267
- عباس بن عبدالمطلب 269
- قبور فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله 269
- فاطمه بنت اسد 269
- همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله 271
- قبر عمههای پیامبر 273
- قبور دیگر زنان بافضیلت 274
- دیگر مدفونین در بقیع 275
- درس بیست و پنجم: تاریخ حرم ائمه بقیع 283
- «پیدایش» 283
- بیت الأحزان 283
- اجمالی از تاریخ حرم ائمه بقیع: 284
- اشاره 284
- 1- مقبرههای خانوادگی در بقیع 285
- 2- بقیع در پشت خانههای مدینه 286
- خانه عقیل یا آرامگاه خانوادگی: 288
- قبر عموی پیامبر صلی الله علیه و آله و فاطمه بنت اسد در خانه عقیل: 289
- قبر امام مجتبی در خانه عقیل: 290
- قبور سه تن از ائمه اهل بیت در کنار قبر امام مجتبی علیه السلام: 291
- چرا در داخل منزل؟! 292
- درِ خانه عقیل، جایگاه دعای رسولخدا صلی الله علیه و آله: 294
- استحباب و استجابت دعا در این جایگاه 295
- پاسخ سمهودی و توجیه او! 295
- بررسی و تحلیل اصل موضوع 296
- اخبار غیبی و پیشگوییهای رسول خدا صلی الله علیه و آله 296
- جنگ و خون ریزی در احجار زیت: 298
- جنگ خونبار در بیابان فخ 298
- حضور رسول خدا در کنار خانه عقیل از ملاحم است: 299
- آیا رسول خدا از آینده خانه عقیل سخن گفته است؟!: 301
- اشاره 301
- 2- ابوسفیان در فضای بیرون خانه عقیل: 302
- 1- وصیت سعدبن ابی وقاص 302
- درس بیست و ششم: حضرت فاطمه علیها السلام 303
- خانه عقیل به مسجد (حرم) تبدیل میشود 303
- اشاره 304
- نقشهای متعدّد فاطمه علیها السلام 306
- خانه فاطمه و خانهداری 307
- فاطمه و تربیت فرزند 308
- فاطمه و شوهرداری 309
- فاطمه و سیاست 310
- فاطمه و عبادت و دعا در حق دیگران 311
- روانداز فاطمه و اسلام آوردن تعدادی از یهودیان 312
- فاطمه و حجاب 312
- ارزش تسبیح حضرت زهرا علیها السلام 313
- حرزی از حضرت زهرا علیها السلام 313
- فاطمه در قرآن 318
- منزلت حضرت زهرا علیها السلام 321
- فاطمه علیها السلام در زیارت 324
- اشاره 328
- درس بیست و هفتم: آشنایی با زندگانی امام مجتبی علیه السلام 328
- نامگذاری 329
- القاب و کنیه امام حسن علیه السلام 332
- سیمای امام حسن علیه السلام 333
- سنتهای ارزشمند 335
- مسموم نمودن امام مجتبی صلی الله علیه و آله 338
- تطهیر جنایتکار 340
- اعتراف مورخان 341
- وصایای امام مجتبی علیه السلام 344
- شهادت مظلومانه امام مجتبی علیه السلام 345
- مراسم کفن و دفن 346
- ممانعت از دفن در حرم پیامبر 347
- اشاره 349
- * واکنش مردم 349
- بازتاب شهادت امام مجتبی علیه السلام 349
- * مردم بصره 350
- * مردم مکّه و مدینه 350
- * حضور همگانی 350
- * همسر معاویه 351
- * معاویه و یارانش 352
- ولادت: 353
- درس بیست و هشتم: حضرت امام سجاد علیه السلام 353
- * بنیهاشم در مدینه منوره 353
- کنیه و القاب: 354
- مکان ولادت: 354
- پدر و مادر: 355
- همسران: 357
- فرزندان: 357
- زید بن علی: 359
- جمال نیایشگران 359
- رسیدگی به فقرا و مستمندان 361
- جلوههای معنوی امام سجّاد در مراسم حج 361
- آزادی بردگان 362
- امام زینالعابدین از دیدگاه دیگران 363
- عمر بن عبدالعزیز و امام سجاد 363
- حماسه فرزدق و عظمت امام سجّاد 364
- حج گزاران انبوه بودند و بی توجّه به حضور هشام! 364
- درس بیست و نهم: حضرت باقر العلوم علیه السلام 366
- طلوع فجر دانش 366
- ماهتاب هدایت 367
- حدیث محبت 369
- سیره اجتماعی 371
- شهادت 373
- درس سیام: سیره عملی امام باقر علیه السلام 374
- شمایل 374
- اوصاف 376
- عبادت 378
- مهابت و شجاعت 380
- رفتار با یاران و دیگر مردم 381
- آراستگی ظاهر 383
- غذا خوردن 384
- میهمانی دادن 384
- تجارت و کار 386
- سخاوت و بخشش 387
- درس سی و یکم: امام صادق علیه السلام 389
- عصر سرنوشت ساز 390
- تاریخچه 390
- خورشید هدایت 391
- مسأله تقیّه 397
- درس زندگی 400
- بیتالاحزان در منابع حدیثی 403
- درس سی و دوم: بیتالاحزان یک حقیقت فراموش ناشدنی 403
- اشاره 403
- بیتالأحزان از نظر علما و مورّخان 404
- اشاره 404
- اشاره 405
- 1- ابن شبه نمیری 173- 262 405
- توجیه متناقض 406
- 3- ابن جبیر، جهانگرد معروف و دانشمند اسلامی 540- 614 407
- 2- فتوای امام غزالی بر استحباب خواندن نماز در بیت الأحزان 407
- 4- سمهودی 844- 911 408
- 5- سِر ریچار بورتون «SIR RICHARD BURTON» 1853 م: 1276 ه. ق. 409
- 6- فرهاد میرزا 1292 ه. 410
- بیتالأحزان در آستانه تخریب 410
- خلاصه و نتیجه 412
- 1- موقعیت جغرافیایی احُد 413
- درس سی و سوم: احُد و اماکن و آثار تاریخی آن 413
- 2- وجه تسمیه احُد 414
- 3- فضایل احُد 415
- 1- محل استراحت رسول خدا صلی الله علیه و آله پس از نبرد احد 416
- آثار و اماکن تاریخی کوه احد و اطراف آن 416
- 2- قبه هارون 417
- 3- مهاریس 418
- 4- مدفن و مزار شهدای احد 418
- 5- مسجد حمزه سیدالشهدا علیه السلام 419
- 6- مسجد جبل احُد: مسجد فَسْح 420
- 7- جبل العینین یا جبل الرماة 421
- 10- مسجد درع: مسجد شیخین یا بدائع 422
- 8- مسجد جبل عینین یا مسجد جبل الرّماة 422
- 9- مسجد ثنایا: قبّة الثنایا 422
- 11- مسجد مصرع، مسجد وادی یا مسجد عسکر 423
- 1- حمزة بن عبدالمطلب 424
- 2- حنظله غسیل الملائکه 424
- درس سی و چهارم: شهدای احد 424
- 12- مسجد مُسْتراح 424
- 5- عبداللَّه بن جحش 425
- 4- مصعب بن عمیر 425
- 3- عمرو بن جموح 425
- 6- شماس بن عثمان 426
- درس سی و پنجم: حمزه سالار شهیدان 432
- اشاره 433
- شهادت 435
- حضرت حمزه 436
- فضائل حمزه 448
- اشاره 448
- القاب حمزه: 448
- درس سی و ششم: اصحاب صفه 452
- اشاره 452
- حمزه در قیامت 452
- جلد دوم 452
- اشاره 455
- نام اصحاب صفه: 461
- ویژگیهای والای آمنه علیها السلام 466
- درس سی و هفتم: آمنه علیها السلام مادر خورشید 466
- تبار آمنه 466
- اشاره 467
- الف) دینباوری (دَیّنَة) 468
- ب) محجوب و با حیا (محتشمه) 472
- ج) فرزانگی و فرهیختگی (عقیله) 472
- د) فصاحت و بلاغت (ادیبه) 473
- ازدواج آمنه 474
- ه) پاکی و طهارت (طاهره، مطهره، عفیفه) 474
- اشاره 476
- درس سی و هشتم: بعضی از آداب حج 476
- آمنه در آینه مادری 476
- فصل اوّل: بعضی از اسرار آداب باطنیّه حج 477
- فصل دوم: اموری که هنگام توجّه به حجّ باید مراعات شود 478
- اشاره 481
- فصل سوّم: اسرار باطنیّه مقدّمات و اعمال حج 481
- علامت حج قبول: 485
- گریه چیست؟ 487
- اشاره 487
- درس سی و نهم: فلسفه اشک 487
- منشأ گریه و آثار آن 488
- گریه و انواع آن 490
- گریه در دیدگاه قرآن 491
- دعاها و گریه 494
- امام حسین علیه السلام و جایگاه گریه برای آن حضرت 495
- اشک انبیای الهی 498
- درس چهلام: دو مسأله مهم عاطفی و اجتماعی در سنت رسول خدا «گریه و حفظ آثار شخصیتهای مذهبی» 500
- اشاره 500
- گریه از دیدگاه فقه شیعه 503
- اختلاف نظر در مقام عمل: 504
- گریه از دیدگاه فقه اهل سنت 504
- خلیفه دوم و مخالفتش با گریه: 505
- پیروی مسلمانان از سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله 509
- اشکال و پاسخ آن: 510
- نگاهی به چگونگی مسجد رسول خدا صلی الله علیه و آله و قبر شریف آن حضرت: 511
- شنریزی کف مسجد: 512
- روشنایی مسجدالنبی صلی الله علیه و آله: 513
- و اما کیفیت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله: 514
- اشاره 515
- درس چهل و یکم: «حج و رهبری» (غدیر) 515
- 1- شأن و منزلت امامت 516
- 2- شرط احراز امامت 518
- 3- امامت در ذریه ابراهیم 519
- 4- مسأله ولایت 520
- 5- اعلام ولایت در حج 523
- 6- پیام غدیر خم 524
- 7- جایگاه ولایت در اسلام 525
- 8- نقش کلیدی ولایت 527
- اشاره 530
- محدوده حرم: 530
- درس چهل و دوّم: ویژگیهای حرم 530
- اشاره 530
- الف: ورود به حرم با احرام 531
- علّت محدود بودن حرم به این مقدار: 531
- آداب تشرّف به حرم 531
- ب: ورود به حرم با طهارت: 532
- ج: ورود به حرم بدون کفش 533
- د: دعای مخصوص ورود به حرم 534
- لزوم حفظ حرمت حرم: 535
- سرّ ورود به حرم: 535
- حرم محلّ امن است: 537
- حرم، محلّ امن برای حیوانات 539
- حرم قبل از اسلام نیز محلّ امن بوده است 540
- حرم متعلّق به همه است: 541
- شرافت مکّه به وجود پیامبر صلی الله علیه و آله است: 542
- از «حرم» به «مسجد الحرام» تعبیر شده 543
- اسناد ربّ به حرم 544
- کراهت اقامت در مکّه و علّت آن 545
- اراده و نیّت گناه در مکّه 547
- فضیلت دفن شدگان حرم 548
- تخییر نماز در حرم 549
- افزایش مجازات قتل در حرم 552
- کندن درخت حرم حرام است: 553
- لقطه حرم 554
- سنگهایی که برای جمرات است، باید از حرم باشد 556
- ورود کفار به حرم ممنوع است: 557
- درس چهل و سوّم: ویژگیهای کنگره حج 559
- اشاره 559
- ویژگیهای کنگره حج 562
- توحید، بنیاد وحدت 563
- امت واحده 564
- حج تجلّیگاه توحید و نفی شرک 565
- شرک، نقطه تقابل انسانها 567
- و تأسیس امّ القرای اسلامی 568
- درس چهل و چهارم: ابراهیم خلیل علیه السلام 568
- مکه در جغرافیای جهان 572
- نظریه دانشمندان جغرافیا 573
- راز معنوی کعبه 575
- اسرار حج در نهج البلاغه 577
- اسرار حج از زبان امام خمینی قدس سره 579
- اسرار حج از زبان امام سجاد علیه السلام 579
- مراسم حجّ در جاهلیّت: 586
- مَواقف: 587
- موقف مِنا: 589
- اختلافات و امتیازات: 591
- سِقایت و رِفادت: 594
- طَواف و تَلْبیه: 595
- اشاره 599
- درس چهل و هفتم: طواف و اهمیّت آن در اسلام 599
- اهمیت طواف 600
- پاداش طواف کنندگان 601
- هفت شوط طواف 605
- هروله در طواف 606
- طواف در شب: 608
- آزار دیگران هنگام استلام حجرالأسود 610
- دعا و ذکر در طواف 610
- طواف نیابی 613
- ارتباط طواف و ولایت 614
- طواف و حوائج مردم 615
- طواف عاشقانه 616
- درس چهل و هشتم: مقام ابراهیم، نماد قیام للَّه 618
- اشاره 618
- مقام و ریشه تاریخی آن 618
- چرا نماز طواف پشت مقام؟ 619
- مقام ابراهیم نماد قیام للَّه 620
- مقام در تعبیرات مختلف 621
- مستحبات 622
- اشاره 623
- درس چهل و نهم: جامه مقام ابراهیم خلیل علیه السلام 623
- درس پنجاهم: حجر اسماعیل 625
- پرده درگاه مقام ابراهیم خلیل علیه السلام: 625
- حجر، خانه اسماعیل 626
- دفن شدگان در حجر اسماعیل: 627
- مطّلب بن عبد مناف در حجر اسماعیل 629
- عبد المطلب در حجر اسماعیل 631
- توطئههای دشمن علیه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در حجر اسماعیل 633
- ابو طالب در حجر اسماعیل 633
- پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در حجر اسماعیل 635
- درس پنجاه و یکم: صفا و مروه 640
- صفا و مروه در لغت 640
- پیشینه تاریخی 641
- صفا و مروه در قرآن 645
- اهمیت صفا و مروه 645
- صفا و مروه و اهمیت آن در روایات 646
- به پا داشتن یاد خدا 647
- صفا و مروه به روایت تاریخ 649
- فاصله صفا تا مروه 652
- پیامبر صلی الله علیه و آله در مسعی 652
- درس پنجاه و دوم: زمزم 653
- سرآغاز پیدایش زمزم 653
- زمزم پدیدهای تاریخساز 653
- خانه و آرامگاه هاجر و اسماعیل 657
- سرگذشت هاجر و اسماعیل 657
- نگاهی به سرگذشت اسماعیل علیه السلام 659
- بنیانگذاران امّالقری 660
- اشاره رمزگونه به وارثان اسماعیل 661
- ثمرات القلوب 662
- روایات و دیدگاهها 663
- اشاره 663
- و امّا روایات: 663
- الف: روایات منقول از اهلبیت علیهم السلام 664
- اشاره 666
- ب: روایات عامّه در این خصوص 666
- 2- روایت ابن کثیر 667
- 3- روایت ازرقی 667
- 6- گفتار یاقوت حموی 668
- 4- روایت فاکهی 668
- تحلیل نهایی بحث: 669
- 7- گفتار مقدسی 669
- درس پنجاه و چهارم: حضرت عبدالمطلب مردی از تبار ابراهیم علیه السلام 671
- اشاره 671
- دفن شدگان در قبرستان ابوطالب: 671
- سرپرستی محمّد صلی الله علیه و آله 674
- محل دفن 680
- اعتقاد ما 682
- ایمان ابوطالب 682
- درس پنجاه و پنجم: حضرت ابوطالب علیه السلام 682
- اشاره 682
- اشاره 683
- 1- تکیهگاه محمد صلی الله علیه و آله 684
- 3- تحریم اقتصادی مسلمین 687
- 4- اشعار ابوطالب 688
- تا آخرین لحظه 689
- درس پنجاه و ششم: شعب ابیطالب 691
- اشاره 691
- شِعْب در لغت: 692
- مکان شِعْبِ ابیطالب: 693
- خانهای که پیامبر صلی الله علیه و آله در آن به دنیا آمد 694
- محاصره پیامبر صلی الله علیه و آله و یاران در شِعْبِ ابیطالب 703
- کوه ابوقبیس 712
- برخی از شعاب مکّه 713
- کوتاه سخن آنکه: 715
- اشاره 719
- درس پنجاه و هشتم: حج و برائت از مشرکان 719
- 2- قطعنامه برائت 720
- 3- علی علیه السلام و اذان برائت 722
- 4- برائت، سیاست اصولی اسلام 724
- 5- اذان برائت، مکمّل اذان حج 726
- 6- رمی جمرات، نماد برائت 727
- 1- برائت در آیین محمد صلی الله علیه و آله 728
- درس پنجاه و سوم: قبرستان ابوطالب: حجون 729
- اشاره 729
- درس پنجاه و هفتم: بلال 729
- جامه مقام ابراهیم خلیل علیه السلام 730
- چگونگی جوشش زمزم 730
- کیفیت نماز طواف 731
- تحولات مقام ابراهیم 731
- دیدگاهها در این مسأله 731
- پیشینه مقام ابراهیم 732
- مشخصات مقام 732
- نماز طواف در حال ازدحام 732
- نمایش قدرت 733
- مقدّمه: 733
- اشاره 733
- درس چهل و ششم: حجّ ابراهیمی- حجّ جاهلی 733
- حَجِّ ابراهیم علیه السلام 734
- درس چهل و پنجم: اسرار و معارف حج 734
- مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه 734
- میقات زمانی و مکانی حج: 735
جلد اول
پیشگفتار
ص: 19
حج فریضهای است مهم و دارای ویژگیها و ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... که اگر حجگزاران به این ابعاد توجّه کنند و با آگاهی و بصیرت در این راه قدم بگذارند، به یقین دستآوردهای فراوانی برای آنها در پیخواهد بود.
از جمله این دستآوردها، پالایش روح و پاکشدن از آلودگیهای روحی و اخلاقی است که زائرِ عارف با دستیابی به آن، میتواند در مسیر کمال انسانی سیر کند و خود را به خداوند نزدیک سازد و در نتیجه بهشت و رضوان الهی را به عنوان پاداش دریافت نماید.
رهآورد دیگر سفر حج آشنایی با تاریخ اسلام و اماکن و آثار اسلامی مکه و مدینه؛ یادگار پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمّه معصومین علیهم السلام است، که میان ما و صدر اسلام پیوند برقرار میکند.
دستآورد دیگر این سفر، آشنایی با مسلمانان؛ از ملّیتها و اقوام گوناگونی است که از راههای دور و نزدیک برای انجام این فریضه الهی- سیاسی به حج میآیند و حاجی، در مسجدالحرام و مسجدالنبی و در کوچه و خیابان و در مشاعر با آنان روبرو میشود، گفتگو میکند، ارتباط عاطفی برقرار میسازد، اخوّت و برادریِ اسلامی را به نمایش میگذارد و ...
اهدافی که به آن اشارت رفت، به اندازهای مهمّ و حساس است که باید از ماهها پیش از تشرّف حاجیان به حج، برای دستیابی به آن برنامهریزی کرد؛ از یک سو معلومات لازم را به حاجیان منتقل کرد و از سوی دیگر آمادگی روحی و اخلاقی را در آنان به وجود آورد تا از فرصت به دست آمده، بهترین بهرهبرداری را بنمایند.
به راستی آیا اندیشیدهایم که اگر قرار بود تا با اعزام هزاران زائر ایرانی به حج و یا عمره، پیام تشیع و انقلاب اسلامی را به دیگر ملّتهای اسلامی برسانیم تا چه حد باید هزینه میکردیم و چه