ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 1

بخش نخست: تحوّلات تاریخی

اشاره

و إذ بَوّأنا لإبراهیمَ مَکانَ البَیتِ أَنْ لا تُشرِک بی شَیْئاً وَطَهِّرْ بَیْتی للطّائِفینَ وَالقائمینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ.(1)1

«و چون برای ابراهیم جای خانه را معیّن کردیم، بدو گفتیم: چیزی را با من شریک مگردان و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان پاکیزه دار.»

شهر مکّه مکّرمه در دلِ مجموعه‌ای از درّه‌های رشته‌کوههای حجاز واقع است و مسجدالحرام در میان درّه ابراهیم، با حدود 277 متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارد. از ویژگیهای برجسته این منطقه، کوههای پرشمار پیرامون آن است که برخی از آنها در شکل‌گیری تاریخ آن نقش داشته‌اند؛ از آن جمله می‌توان جبل‌النّور در جنوب شرقی شهر را برشمرد که غار حرا در آن است، غاری که پیامبر صلی الله علیه و آله، پیش از بعثت، در آن به پرستش خدا می‌پرداخت. دیگر جبل ثور است که پیامبر صلی الله علیه و آله و ابوبکر، در راه هجرت به مدینه منوّره، در آن پنهان شدند.

هجرت ابراهیم علیه السلام از عراق به فلسطین و صحرای سینا در مصر و از آنجا به بیت‌اللَّه‌الحرام در مکّه مکّرمه، در حدود چهارهزار سال پیش، دروازه‌های شمالی شهر را تعیین کرده است. مهمترین دروازه‌های دیگر