ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 10

ص: 17

فرسود. قریشیان برای‌چهارمین بار ناگزیر از ویرانی و نوسازی کعبه شدند.

به گفته ابن اسحاق، پیامبر صلی الله علیه و آله در آن هنگام 35 ساله بود و شخصاً در آن مراسم حضور داشت؛ یعنی این‌واقعه، پنج‌سال پیش از بعثت و هجده سال پیش از هجرت رخ داده است. در همین بازسازی بود که پس از اختلاف نظر سران قریش، پیامبر صلی الله علیه و آله، حجرالاسود را در جای خود نصب کرد.

در این نوسازی، بلندای خارجی کعبه به هجده ذراع (5/ 13 متر) رسید؛ یعنی نُه ذراع بر بنای ابراهیم افزوده شد و از عرض آن شش یا هفت ذراع (حدود 5/ 4 متر) کاهش یافت. آن‌گاه نمای آن را با سنگ پوشاندند و درِ آن را چهار ذراع و یک وجب بالاتر از کف، کار گذاشتند. در درون کعبه نیز شش ستون، در دو ردیف برپا ساختند و در قسمت داخلیِ رکن شامی، خزانه‌ای فراهم آوردند و پس از پایان کار، کعبه را با پارچه کتان یمانی پوشش دادند.

مٌلتزم، مُستجار، حَطیم

ملتزم میان حجرالأسود و درِ کعبه است. مستجار میان رکن یمانی و درِ بسته پشت کعبه است (ابن‌جبیر در «سفرنامه» و محب طبری در «القری» آن را چنین خوانده‌اند.) حطیم را این‌گونه گفته‌اند که میان حجرالأسود و مقام ابراهیم و حِجر اسماعیل است. آن را به گونه‌های دیگر نیز محدود کرده‌اند. می‌گویند: در سه مکان یادشده، دعا مستجاب است.

چاه زمزم

چاه زمزم در هجده متری جنوب مقام ابراهیم در داخل مسجد واقع است. هنگامی‌که خداوند آب زمزم را برای اسماعیل روان ساخت،