ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 14

ص: 21

شاذروانِ کعبه

قسمتی است که گرداگرد پایین کعبه را در سه جهت شرقی، غربی و جنوبی آن فراگرفته است و جنس آن از سنگ مرمر است. ضلع شمالی، شاذروان ندارد. شاذروان نشانگر همان مقداری است که قریشیان از اندازه بنای اصلی کعبه کاستند.

حَجرالاسود

مقدس‌ترین چیز در بیت‌اللَّه‌الحرام، حجرالأسود است که در رکن شرقی کعبه نصب شده است، تا محلّ آغاز و پایان طواف خانه باشد.

پوشش کعبه

گفته‌اند: نخستین کسی که کعبه را پوشاند، تُبَّع حِمْیَری بود. کعبه در آن هنگام سقف نداشت. ازرقی گوید: در جاهلیت، کعبه را با پارچه‌های گوناگون، مانند خزّ، کتان و نمد می‌پوشاندند.

کعبه در دوره اسلامی

در عهد پیامبر صلی الله علیه و آله اطراف مسجدالحرام دیواری نداشت و مسجد را، از هر سو، خانه‌های مکّیان در برگرفته بود. از لابه‌لای این خانه‌ها، کوچه‌هایی به مسجد می‌انجامید که دروازه‌های آن شمرده می‌شد. فضای خالی میان خانه‌ها و کعبه را نیز مطاف (محلّ طواف) می‌خواندند.

به سال 17 ه. (638 م)، در عصر عمر بن خطّاب، خانه‌های پیرامون مسجد را خریداری و ویران کردند و فضای آن را به مسجد افزودند تا زائران بیشتری در آن جای گیرند. سپس دیوارهایی کوتاه‌تر از بلندای