ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 16

ص: 23

شش ستون بود. ابن‌زبیر همچنین فرمان داد از صنعاء، سنگ مرمر آوردند و سقف کعبه را با آن پوشاندند. او حدود ده ذراع از مطاف پیرامون کعبه را نیز هموار کرد، حجرالأسود را در جای خود نهاد و پس از پایان کار نوسازی، بیرون و اندرون کعبه را عطرآگین ساخت و آن را با پارچه‌ای کتانی پوشاند. در کعبه نیز چهار روزنه گشود و در آن چراغهایی آویخت.

ازرقی گوید: ابن‌زبیر با خرید شماری از خانه‌ها و افزودن بر فضای مسجد، مساحت آن را به نه جریب (هر جریب 3600 ذراع مربع) رساند.

دوره اموی

در زمان خلافت عبدالملک بن مروان، به سال 75 ه. (694 م) حَجّاج، کعبه را که ابن‌زبیر بازساخته بود، ویران کرد و آن را بر اساس نقشه پیش از آن ساخت. او همچنین فرمان داد دیوارهای مسجد را بالاتر بردند، سقف آن را با چوب ساج پوشاند و بالای هر یک از ستون‌های مسجد را با پنجاه مثقال طلا زیباسازی کرد.

به سال 91 ه. (709 م) ولید بن عبدالملک تنها به تعمیر و محکم‌سازی مسجد پرداخت. او نخستین کس بود که ستون‌های مرمرین را به مسجد آورد و بر فراز آنها طاقی از جنس ساج آذین شده بنا کرد. بالای ستون‌ها را نیز با نصب قطعات طلا در ورقهای مسین شکل بخشید. وسط طاقها را هم، برای اوّلین بار، کاشیکاری کرد و در مسجد رواق‌هایی ساخت.

دوره عبّاسی

در سال 137 ه. (754 م) ابوجعفر منصور، مسجدالحرام را از دو طرف شمالی و غربی گسترش داد و شبستانی به مساحت دو برابر اصل مسجد بر