ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 22

ص: 29

دیوار شامی کعبه فروریخت و بخش‌هایی از دیوارهای شرقی و غربی خراب شد. وقتی دومین سیل هم جریان یافت و آسیب دیوار غربی را افزون‌تر کرد، تصمیم بر آن شد که باقیمانده ساختمان کعبه را ویران سازند و آن را بر پایه‌های بنای آغازین آن در عهد ابراهیم، نوسازی کنند و این مهم در عصر سلطان مراد، به سال 1039 ه. (1629 م) سامان یافت. پس از بازسازی، ستون‌های درون کعبه روکش طلا شد و سلطان سلیمان دری سیمین به کعبه اهدا کرد که آن را در جای خود کارگذاشتند و کعبه را با دو پارچه قرمز و سیاه پوشاندند.

گنبدهایی که در سقف شبستانهای مسجد ساختند، مهمترین افزوده عثمانیان بود. این گنبدها از داخل با آرایه‌های زرّین و خوشنویسی‌های استوار تزیین شد. زمین پیرامون کعبه نیز با مرمر رنگین مفروش گردید و مناره مدرسه سلطان سلیمان به گلدسته‌های ششگانه پیشین افزوده شد و شمار مناره‌ها به هفت رسید.

دوره سعودی

با افزایش روزافزون شمار حاجیان و زائران خانه خدا، نیاز به توسعه مسجد امری ضروری و بایسته می‌نمود؛ از این‌رو، به سال 1375 ه. (1955 م) و در دوره حکومت سعودی، نوسازی دیگری، در چند مرحله آغاز شد. این طرح شامل توسعه مسعی (محل سعی صفا و مروه) و بخش جنوبی مسجدالحرام بود.

در مرحله اوّل 1377- 1378 ه. (1957- 1958 م) با آغاز عملیات توسعه، گذرگاه عمومی که از محلّ سعی می‌گذشت بسته شد و پس از خاکبرداری و زیرسازی، راهرو جدیدی در دو طبقه احداث گردید، که