ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 30

ص: 37

بخش دوّم: توسعه جدید

اشاره

مجموعه مسجدالحرام فضای شکوهمند و ویژه‌ای را در بر دارد که برخاسته از ارزش والا و جایگاه بلند این مکان گرامی است. فلسفه معماری اسلامی در این بنا، از مرکزیّت کعبه برای همه جهان حکایت دارد. گرچه مسجدالحرام با گذر از دوره‌های مختلف تاریخ اسلام، گونه‌های معماری چندی را به خود دیده است.

نقشه‌های توسعه جدید

مسجد الحرام بر بنیادهای استوار مسجدسازی، چندان تکیه دارد که برآیند نهایی آن در نوع خود یگانه و بی‌همتاست و می‌توان گفت:

پافشاری این طرح بر بهره‌گیری از نمونه‌های معماری تاریخی، الهام‌بخش دیگران خواهد بود و با اجرای آن بنای نوینی پدید خواهد آمد که در عین بهره‌مندی از ارزشهای تاریخی، پایه‌های معماری امروزین را نیز در نظر دارد. بنای نوبنیاد مسجدالحرام، نمادی از معماری نوین اسلامی است.

توسعه جدید، از یک‌سو می‌بایست، همچون نمونه‌های سنتی مسجدسازی، از سنجه‌هایی ویژه پیروی می‌کرد، با محیط پیرامون هماهنگ می‌بود و بافت شهری گرداگرد خود را نادیده نمی‌گرفت؛ زیرا بنای کعبه و مسجدالحرام و در پیِ آن، بناهای شهری و منظره کوههای اطراف و آسمان، نمایی چنان همساز را باز می‌تاباند که نشانی شگرف