- اشاره 1
- بخش نخست: تحوّلات تاریخی 1
- مشاعر مقدّس 5
- نامهای مکّه مکرّمه 6
- حرم مکّه 7
- حجّ در اسلام 7
- بنیان کعبه 9
- کعبه در دوره اسلامی 14
- دوره عبّاسی 16
- دوره اموی 16
- دوره عثمانی 21
- دوره سعودی 22
- بخش دوّم: توسعه جدید 30
- اشاره 30
- آموزههای طرح 33
- نقاط اصلی طرح 34
- ساختمان کنونی حرم 37
- توسعه جدید: طرّاحی 39
- مساحت و گنجایش 45
- عناصر طرّاحی و جُزئیات آن 47
ص: 12
برای حاجیان عبارتند از: دروازه عراقی (زبیده)، دروازه مصری، دروازه شامی و دروازه یمانی یا جنوبی.
مشاعر مقدّس
اماکن متبرّکه منا، مزدلفه و عرفات تقریباً در خطّی مستقیم قرار دارند که کوههایی بلند، با درّه‌ها و مسیلهایی چند، پیرامون آن را فرا گرفته است.
صحرای منا، نزدیک‌ترین این مناطق به شهر مکه است که در هفت کیلومتری ناحیه شمال شرقی حرم قرار دارد. (این فاصله از راه زیرگذر به چهار کیلومتر کاهش یافته است.) مِنا دربردارنده مناطقِ چادرهای حاجیان، قربانگاه و جمرات است که خود به سه بخش: جمره اولی، جمره وسطی و جمره عقبی تقسیم می‌شود. مسجد خیف هم که در جای اقامت پیامبر صلی الله علیه و آله برپا شده در منا واقع است. در آنجا آرامگاهی نیز برای حاجیان ساخته‌اند.
جزئیّات شبستان عثمانی، که با سنگ طبیعی ریاض نماسازی شده است.