ساختمان مسجد الحرام - مکه مکرمه صفحه 6

ص: 13

مزدلفه، امتداد طبیعی دشت مناست و از ناحیه غرب تا تپّه‌های بلند اخْشَبَیْن در نزدیکی عرفات گسترده است. در مزدلفه بنایی برپا نیست، جز مسجدی که بر فراز مشعرالحرام ساخته‌اند و برخی ساختمانهای دولتی.

عرفات، دشتی است در هیجده کیلومتری حرم، ده‌کیلومتری منا و شش کیلومتری مزدلفه. این دشت نسبتاً هموار، دو نقطه مهم دارد: الف:

جبل‌الرحمه، کوهی سنگی که پیامبر صلی الله علیه و آله در حجّة الوداع برآن ایستاد و دعا کرد.

ب: مسجد نمره، در محلّ خیمه‌ای که پیامبر صلی الله علیه و آله در همان سفر برپا ساخت.

نامهای مکّه مکرّمه

گویند: مکّه را از این‌رو بدین نام خوانده‌اند که عرب در جاهلیّت می‌گفت: «حجّ ما درست نیاید، مگر آن‌که به کنار کعبه رویم و «نَمُکُّ فیه»؛ یعنی به‌سان مرغان شباهنگ آواز سردهیم».

نام مکّه در قرآن کریم، یک‌بار، در سوره فتح، (آیه 24) چنین آمده است:

9 وَهُوَ الّذی کَفَّ ایْدیهُمْ عَنْکُم وَایْدیکُمْ عَنْهُم بِبَطْنِ مَکَّةَ مِن بَعدِ ان اظْفَرَکُمْ عَلَیهِمْ وَ کانَ اللَّهُ بِما تَعْملُونَ بَصیراً؛

«و اوست همان کسی که در دلِ مکّه- پس از پیروز کردن شما بر آنان- دستهای آنها را از شما و دستهای شما را از ایشان کوتاه کرد و خدا به آنچه می‌کنید همواره بیناست.»

از نامهای فراوان مکّه، یکی نیز بَکّه است، که آن هم تنها یک‌بار در سوره آل‌عمران، (آیه 96) آمده است. مکّه مکرّمه نامهای دیگری هم دارد، که پرآوازه‌ترین آنها امُّ القُری (مادر شهرها) است که دوبار در قرآن بدین نام خوانده شده است: سوره انعام، آیه 92 و سوره شوری، آیه 7.

از نامهای دیگر آن، بَلَد است (سوره بلد، آیه 1) و بَلَد امین (سوره تین،