با قرآن در مکه و مدینه صفحه 1

پیشگفتار

یكی از فرایض بسیار مهم در اسلام، فریضه‌ی حج است كه بر انسان مستطیع انجام این عمل عبادی لازم است. قرآن كریم می‌فرماید: «و لله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلًا».

فریضه‌ی حج هم از نظر زمانی دارای شرافت ویژه‌ای است؛ زیرا در ماه حرام این مراسم انجام می‌شود؛ «الحجّ أشهر معلومات»، و ماه ذی الحجه از ماه‌های دارای حرمت است و بر طبق برخی از احادیث هیچ زمانی در نزد خداوند متعال از نظر پاداش دهی مانند دهه‌ی اول ذی الحجه نیست.

«ما من ایام العمل الصالح فیها احبّ الی الله عزّ و جلّ من أیام العشر»؛ یعنی عشر ذی الحجه و هم از نظر مكانی دارای شرافت است؛ زیرا قسمتی از اعمال حج در مسجد الحرام كه بافضیلت‌ترین مسجد است انجام می‌شود.

حج از جامعیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا مركز و محل عبادت است؛ «و لكلّ أمّة جعلنا مسنكاً»، علاوه بر آن مركز سیاست و برائت از مشركان است؛ «برائة من الله و رسوله الی الذین عاهدتم من المشركین»، و نیز مركز دوری از شهوت و معصیت است؛ «فمن فرض فیهن الحجّ فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فی الحج».

مهم تر از همه‌ی این‌ها مركز تجلّی عدالت و فضیلت است؛ «سواء العاكف فیه و الباد».

حج تجسم اصول اعتقادی هر انسان مسلمان است؛ زیرا حج از آغاز تا پایان نمونه‌ای از تجلی توحید و طرد شرك است؛ «و لله علی الناس حج البیت» و «و اذ بوّأنا لابراهیم مكان البیت ان لا تشرك بی شیئاً»، و نیز حج محل حضور به مقام شامخ نبوت و رسالت است؛ «و اذّن فی الناس بالحج یأتوك رجالًا و علی كل ضامر من كل فجّ عمیق» چه این كه حج تجدید عهد و پیمان با مقام بسیار ارزشمند ولایت و

______________________________
(1). آل عمران/ 97
(2). بقره/ 197
(3). حج/ 34
(4). توبه/ 1
(5). بقره/ 197
(6). حج/ 25
(7). آل عمران/ 97
(8). حج/ 26
(9). حج/ 27