- پیشگفتار 1
- مقدمات سفر حج 11
- اشاره 11
- 1- یادگیری و تمرین احکام و مناسک 11
- 2- ادای حقوق واجب 14
- 3- تهذیب نفس و توبه 16
- 4- لوازم سفر 17
- آداب و اخلاق در سفر حج 18
- 1- نماز، دعا، صدقه 18
- اشاره 18
- 2- اخلاق مسافرت 31
- 3- خودسازی در سفر حج 45
- 4- فقه معیشت در سفر 49
- 5- مقررات و شؤون حج 59
- خلاصهای از مناسک حجّ و عمره 70
- اشاره 70
- احرام 71
- کیفیّت احرام 71
- محرمات احرام 72
- آداب ورود به شهر مکه و مسجدالحرام 75
- طواف 77
- آداب و مستحبات طواف 78
- نماز طواف 82
- مستحبات نماز طواف 82
- مستحبات قبل از سعی 84
- سعی بین صفا و مروه 85
- مُستحباتِ سَعی 86
- تقصیر (آخرین عمل عمره تمتّع) 87
- احرام 88
- وقوف در عرفات 88
- برخی مستحبات وقوف به عرفات 89
- معنای دعا و اقسام آن 90
- شرایط استجابت و قبولی دعا 91
- دعاهای روز عرفه 95
- وقوف در مشعرالحرام 100
- مستحبات وقوف به مشعرالحرام 101
- مستحبات رمی 103
- اعمال مِنا 103
- مستحبات قربانی 104
- بقیه اعمال منا 105
- مسجد خیف 106
- مستحبات مِنا 106
- اعمال بعد از منا 107
- چند مسأله: 108
- خانه کعبه 109
- مسجدالحرام 109
- پرده کعبه 109
- آثار تاریخی و مذهبی مکه 109
- حجرالاسود 110
- ارکان کعبه 110
- ملتزم 111
- حطیم 112
- حجر اسماعیل 112
- مقام ابراهیم 113
- زمزم 113
- مسعی 114
- مسجد جن 114
- مسجدالاجابه 115
- مسجد حمزه 115
- مسجد تنعیم 115
- غار حرا 116
- مولد النبی صلی الله علیه و آله 116
- غار ثور 117
- قبرستان ابوطالب 118
- شعب ابی طالب 118
- مساجد و مشاهد بین مکه و مدینه 120
- بدر 120
- جحفه 120
- مسجد شجره 121
- نگرشی بر اسرار معنوی حج 123
- اشاره 123
- قبل از عزیمت- آمادگی و انقطاع 123
- احرام 127
- تلبیه 129
- طواف 131
- صفا و مروه 134
- منا 136
- عرفات 138
- مشعر 141
- عید قربان 141
- رمی جمره 142
- سر تراشیدن 143
- اشاره 145
- اعمال مدینه منوره 145
- آداب زیارت 146
- فلسفه زیارت و توسل 149
- زیارت قبور 155
- مسجد النبی صلی الله علیه و آله 158
- روضه نبوی 158
- ستونهای مسجد نبوی 159
- مساجد و اماکن مقدسه مدینه منوّره 161
- بقیع: 161
- احُد: 162
- اشاره 164
- مساجد مدینه 164
- مسجد قُبا 165
- مسجد ذوقبلتین 165
- مسجد جمعه 166
- مسجد فضیخ 167
- مسجد فتح 167
- مساجد سبعه 167
- مسجد علی علیه السلام 168
- مسجد غمامه 169
- مسجد مباهله 169
- مَشْرَبه امّ ابراهیم 169
امام در این جا به زدودن آئینه جان از گرد و غبار معاصی برای لقاءاللَّه در قیامت توصیه فرموده و به مروت و جوانمردی در پایبندی به عهد و میثاق الهی در مروه هشدار دادهاند و این روح حاکم بر حج است که در هر یک از اعمال به چشم میخورد. همچنین به هروله اشاره فرموده و آن را رمزی از گریختن از معاصی دانستهاند و زیر پا نهادن غرور و قدرت که آدمی را از خدا غافل میسازد؛
«وَهَرْوِلْ هَرْوَلَةً هَرَباً مِنْ هَواک وَتَبَرِّیّاً مِنْ جَمیعِ حَوْلِکَ، وَقُوَّتِکَ».
منا
زائر آنگاه که عزم حج تمتع دارد، روز هشتم از مکه محرم میشود و آهنگ عرفات میکند که از ظهر روز عرفه تا غروب، قصد وقوف کند و سپس عازم مشعر شده و بینالطلوعین را در مزدلفه وقوف نماید و آنگاه برای اعمال روز دهم، یازدهم و دوازدهم سوی منا رهسپار گردد.
امام صادق علیه السلام در حدیث مصباح اشاراتی به این مواقف و فلسفه مناسک آن دارد. نخست به خروج از مکه به منا اشاره فرموده که مقصود شب نهم است و مستحب است در