سفرنامه منظوم حج (هزار و دویست بیت) صفحه 13

به ضرب خنجر و با تیغ بران دریدند و بریدند آن جوانان

البته بخشی از مشکلات نه ناشی از مسائل مذهبی، بلکه مربوط به رهزنان نیمه راه بود که به‌ویژه در بادیه‌های طول راه در خود جزیرةالعرب مطرح بود.

در اشعار حسین ابیوردی نیز که در ادامه آورده‌ایم، به این قبیل دزدی‌ها و رهزنی‌ها که ساربانان و حتی امیرالحاج نیز با آن همداستان بوده، پرداخته شده است. در این درگیری‌ها گاه کسان زیادی از حجاج شهید می‌شدند و این، به‌ویژه از حجاج عجمی بوده است. ابیوردی در رثای همین شهیدان گوید:

هر کسی هر سال زان جمع پلید حاجیان را بی سبب سازد شهید

کعبه بهر قتل جمعی بی‌گناه جامه خود می‌کند دایم سیاه

از شهیدان عجم زان اهل دین شد فرو زمزم ز خجلت در زمین

این مشکلات تا سال‌ها بعد و تا این اواخر وجود داشته است. در سفرنامه حاج میرزا علی اصفهانی و سفرنامه محمدولی میرزا که در کتاب «به سوی امّ القری» چاپ کردیم، نمونه‌هایی از این دشواری‌ها را که مربوط به تجاوزهای اعراب ساکن در وادی‌های عرب به حجاج است آورده‌ایم.

5- سراینده تحت تأثیر نظامی‌

آنچه درباره اشعارر وی می‌توان گفت آن است که سراینده ما، تحت تأثیر «نظامی» است. او خود این مطلب را در دو مورد تصریح کرده است:

در اینجا گویم از بیت نظامی که تا این مثنوی گیرد نظامی

شباهنگام کان عنقای فرتوت شکم پر کرد از آن یک دانه یاقوت