خطبه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و ماجرای فدک صفحه 37

موجود شدن یک شیئی دخالت دارند- ثابت می کند.

و لذا حضرت زهرا علیهاالسلام هم در اینجا می فرمایند: «و نأی عن الجزاء» یعنی: دور است از جزا، از اینکه ما بتوانیم پاداش بدهیم، «أَمَدُها»: مدت این نعمتها و اول این نعمتها.

(وَ تَفاوَتَ عَنِ الإدراکِ أَبَدُها)

(و دور است از ادراک بشر، آخر و نهایت این نعمتها.)

«أبد» یعنی آخر و نهایت؛ و به قرینه ی لفظ «أبدها»، «أَمَدُها» به معنای «اول شیئی» می باشد. یعنی نعمتهای خدا هم اولش و هم آخرش خیلی دور است و نمی توان آنطور که شایسته و بایسته است شکر نعمتهای خدا را بجا آورد.

گسترش و تداوم نعمتها در اثر شکرگزاری

(وَ نَدَبهم لإستزادتها بالشُّکر لاِتَصالِها)

(و خداوند بندگانش را دعوت کرده است تا به وسیله ی شکر نعمتها و اتصال آنها، نعمتهایش را بر بندگان زیاد کند.)

«ندب الیه» یعنی دعوتش کرد؛ اینکه به مستحبات، «مندوبات» نیز می گویند، از باب دعوت کردن برای بجا آوردن است؛ «نَدَبَهُمْ» یعنی: خداوند مردم را به سوی نعمتهایش طلب زیاد شدن دعوت کرده و فراخوانده است، به اینکه شاکر باشند تا خدا نعمتهایش را بر بندگان خود زیاد نماید.

در مورد «لاتصالها» دو احتمال وجود دارد: یکی اینکه