شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 116

و اگر می ترسید که (به هنگام ازدواج با دختران یتیم ، ) عدالت را رعایت نکنید ، (از ازدواج با آنان ، چشم پوشی کنید و) با زنان پاک (دیگر) ازدواج نمائید ، دو یا سه یا چهار همسر ; و اگر می ترسید عدالت را رعایت نکنید ، یک همسر بگیرید ، و یا از زنانی که مالک آنهائید استفاده کنید . این

کار ، از ظلم و ستم بهتر جلوگیری می کند .

پی نوشتها

شأن نزول : ازدواج با دختران یتیم

برای این آیه ، شأن نزول خاصی نقل شده و آن این که : قبل از اسلام ، معمول بود بسیاری از مردم حجاز ، دختران یتیم را به عنوان تکفّل و سرپرستی به خانه خود می بردند ، و بعد با آنها ازدواج کرده ، اموال آنها را هم تملک می کردند ، و چون همه کار ، دست آنها بود ، حتی مهریه آنها را کمتر از معمول قرار می دادند ، و هنگامی که کمترین ناراحتی از آنها پیدا می کردند ، به آسانی آنها را رها می ساختند و حاضر نبودند حتی به شکل یک همسر معمولی با آنها رفتار نمایند . (1)

آیه فوق در این زمینه نازل شد و به سرپرستان ایتام دستور داد در صورتی با دختران یتیم ازدواج کنند ، که عدالت را به طور کامل درباره آنها رعایت نمایند ، و در غیر این صورت از آنها چشم پوشی کرده و همسران خود را از زنان دیگر انتخاب نمایند .

لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الاَْقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الاَْقْرَبُونَ مِمّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ کَثُرَ نَصیباً مَفْرُوضاً

برای مردان ، از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان از خود بر جای می گذارند ، سهمی است

; و برای زنان نیز ، از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان می گذارند ، سهمی ; خواه آن مال ، کم باشد یا زیاد ; این سهمی است تعیین شده و پرداختنی .