شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 13

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْکافِرینَ عَذابٌ أَلیمٌ

ای افراد با ایمان ! (هنگامی که از پیغمبر تقاضای مهلت برای درک آیات قرآن می کنید) نگوئید : «راعنا» ; بلکه بگوئید : «انظرنا» . (زیرا کلمه اوّل ، هم به معنی «ما را مهلت بده ! » ، وهم به معنی «ما را تحمیق کن ! » می باشد ; ) و بشنوید ! و برای کافران عذاب دردناکی است .

شأن نزول : سوء استفاده از کلمات و هشدار

ابن عباس ، مفسر معروف نقل می کند : مسلمانان صدر اسلام هنگامی که پیامبر(صلی الله علیه وآله)مشغول سخن گفتن بود و بیان آیات و احکام الهی می کرد ، گاهی از او می خواستند کمی با تأنّی سخن بگوید تا بتوانند مطالب را خوب درک کنند ، و سؤالات و خواسته های خود را نیز مطرح نمایند ، برای این درخواست جمله «راعنا» که از ماده «الرعی» به معنی مهلت دادن است ، به کار می بردند .

ولی یهود

همین کلمه «راعنا» را از ماده «الرُّعونه» که به معنی کودنی و حماقت است استعمال می کردند (در صورت اوّل مفهومش این است «به ما مهلت بده» ولی در صورت دوم این است : «ما را تحمیق کن» ! )

یعنی برای یهود دستاویزی پیدا شده بود که با استفاده از همان جمله ای که مسلمانان می گفتند ، پیامبر یا مسلمانان را استهزاء کنند .

آیه فوق نازل شد و برای جلوگیری از این سوء استفاده ، به مؤمنان دستور داد به جای جمله «راعنا» ، جمله «انظرنا» را به کار برند که همان مفهوم را می رساند ، و دستاویزی برای دشمن لجوج نیست . (1)

بعضی دیگر از مفسران گفته اند : جمله «راعنا» در لغت یهود یک نوع دشنام بود و مفهومش این بود «بشنو که هرگز نشنوی» این جمله را تکرار می کردند و می خندیدند ! (2)