شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 159

کیفر آنها که با خدا و پیامبرش به جنگ بر می خیزند ، و اقدام به فساد در روی زمین می کنند ، (و به جان و مال و ناموس مردم حمله می برند ، ) فقط این است که اعدام شوند ; یا به دار آویخته گردند ; یا (چهار انگشت از) دست (راست)

و پای (چپ) آنها ، به عکس یکدیگر ، بریده شود ; و یا از سرزمین خود تبعید گردند . این رسوائی آنها در دنیاست ; و در آخرت ، مجازات عظیمی دارند .

شأن نزول : مجازات مفسد فی الارض

در شأن نزول این آیه ، چنین نقل کرده اند که : جمعی از مشرکان خدمت پیامبر(صلی الله علیه وآله)آمده مسلمان شدند ، اما آب و هوای «مدینه» به آنها نساخت ، رنگ آنها زرد و بدنشان بیمار شد .

پیامبر(صلی الله علیه وآله) برای بهبودی آنها دستور داد به خارج «مدینه» در نقطه خوش آب و هوائی از صحرا که شتران زکات را در آنجا به چَرا می بردند ، بروند و ضمن استفاده از آب و هوای آنجا از شیر تازه شتران به حدّ کافی استفاده کنند ، آنها چنین کردند و بهبودی یافتند ، اما به جای تشکر از پیامبر(صلی الله علیه وآله) چوپان های مسلمان را دست و پا بریده ، چشمان آنها را از بین بردند ، سپس دست به کشتار آنها زدند ، شتران زکات را غارت کرده و از اسلام بیرون رفتند .

پیامبر(صلی الله علیه وآله) دستور داد آنها را دستگیر کردند و همان کاری که با چوپان ها انجام داده بودند ، به عنوان مجازات درباره آنها انجام یافت ، یعنی چشم آنها را کور کردند ، دست و پای آنها را بریدند و کشتند تا دیگران عبرت بگیرند و مرتکب این اعمال ضد انسانی نشوند ، آیه فوق درباره این گونه اشخاص نازل گردید و قانون اسلام را در مورد آنها شرح داد . (1)

یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذینَ

یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذینَ قالُوا آمَنّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَ مِنَ الَّذینَ هادُوا سَمّاعُونَ لِلْکَذِبِ سَمّاعُونَ لِقَوْم آخَرینَ لَمْ یَأْتُوکَ یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِهِ یَقُولُونَ إِنْ أُوتیتُمْ هذا فَخُذُوهُ وَ إِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَ مَنْ یُرِدِ اللّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِکَ لَهُ مِنَ اللّهِ شَیْئاً أُولئِکَ الَّذینَ لَمْ یُرِدِ اللّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الاْخِرَهِ عَذابٌ عَظیمٌ

سَمّاعُونَ لِلْکَذِبِ أَکّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُکَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ یَضُرُّوکَ شَیْئاً وَ إِنْ حَکَمْتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطینَ

ای فرستاده (خدا) ! آنها که در مسیر کفر شتاب می کنند و با زبان می گویند : «ایمان آوردیم» و قلب آنها ایمان نیاورده ، تو را اندوهگین نسازند ! و (همچنین) گروهی ازیهودیان که خوب به سخنان تو گوش می دهند ، تا دستاویزی برای تکذیب تو بیابند ; آنها جاسوسان گروه دیگری هستند که خودشان نزد تو نیامده اند ; آنها سخنان را از مفهوم اصلیش تحریف می کنند ، و می گویند : «اگر این (که ما می خواهیم) به شما داده شد (ومحمّد بر طبق خواسته شما داوری کرد ، ) بپذیرید ; و گر نه (از او) دوری کنید» . (ولی) کسی را که خدا (بر اثر گناهان پی در پی او) بخواهد مجازات کند ، قادر به دفاع از او نیستی ; آنها کسانی هستند که خدا نخواسته دل هایشان را پاک کند ; در دنیا رسوائی ، و در آخرت مجازات بزرگی نصیبشان خواهد شد .