شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 184

و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند ، همانها اهل دوزخند .

پی نوشتها

شأن نزول : نخستین مهاجرت در اسلام و ثمرات آن

بسیاری از مفسران از جمله ، «طبرسی» در «مجمع البیان» و «فخر رازی» و نویسنده «المنار» در تفسیرهای خود از مفسران پیشین نقل کرده اند که : این آیات درباره «نجاشی» زمامدار «حبشه» در عصر پیامبر(صلی الله

علیه وآله) و یاران او نازل شده است و در حدیثی که در «تفسیر برهان» نقل شده این موضوع مشروحاً آمده است . (1)

آنچه از روایات اسلامی ، تواریخ و گفتار مفسران در این زمینه استفاده می شود چنین است :

در سال های نخستین بعثت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و دعوت عمومی او ، مسلمانان در اقلیت شدیدی قرار داشتند ، «قریش» به قبائل عرب توصیه کرده بود که هر کدام ، افراد وابسته خود را که به پیامبر(صلی الله علیه وآله) ایمان آورده است تحت فشار شدید قرار دهند و به این ترتیب ، هر یک از مسلمانان از طرف قوم و قبیله خود سخت تحت فشار قرار داشت .

آن روز تعداد مسلمانان برای دست زدن به یک «جهاد آزادی بخش» کافی نبود ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) برای حفظ این دسته کوچک ، و تهیه پایگاهی برای مسلمانان در بیرون «حجاز» ، به آنها دستور مهاجرت داد ، و «حبشه» را برای این مقصد انتخاب کرده ، فرمود :

«در آنجا زمامدار صالحی است که از ستم و ستمگری جلوگیری می کند ، شما به آنجا بروید تا خداوند فرصت مناسبی در اختیار ما بگذارد» . (2)