شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 193

شیطان می خواهد به وسیله شراب و قمار ، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند ، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد . آیا (با این همه زیان

و فساد ، و با این نهی اکید ، ) خودداری خواهید کرد؟ !

پی نوشتها

«وسائل الشیعه» ، ج 20 ، ص 21 و 107 و ج 23 ، ص 243 و 244 ; «بحار الانوار» ، ج 22 ، ص124 و ج 36 ، ص118 و ج 40 ، ص328 و ج 62 ، ص 112 و 113 و ج 67 ، ص116 و ج 90 ، ص73 ; «تفسیر علی بن ابراهیم قمی» ، ج 1 ، ص 179 و 180 ; «مستدرک الوسائل» ، ج 16 ، ص54 ; «مجمع البیان» و سایر تفاسیر ، ذیل آیات مورد بحث .

شأن نزول : تحریم قطعی خمر و قمار

در تفاسیر شیعه و اهل تسنن ، شأن نزول های مختلفی درباره آیه نخست ذکرشده است ، که تقریباً با یکدیگر شباهت دارند از جمله این که : در «تفسیر درّ المنثور» از «سعد بن وقاص» چنین نقل شده : این آیه درباره من نازل گردید ، مردی از انصار غذائی تهیه کرده بود ، و ما را دعوت کرد ، جمعی در مجلس میهمانی او شرکت کردند ، و علاوه بر صرف غذا شراب نوشیدند و این ، قبل از تحریم شراب در اسلام بود ، هنگامی که مغز آنها از شراب گرم شد ، شروع به ذکر افتخارات خود کردند ، کم کم کار بالا گرفت و به اینجا رسید که یکی از آنها استخوان شتری را برداشت ، بر بینی من کوبید و آن را شکافت ، من خدمت پیامبر(صلی الله علیه وآله)رسیده

، این جریان را عرض کردم ، در این موقع آیه فوق نازل شد . (1)

از «مسند احمد» ، «سنن ابی داود» ، «نسائی» و «ترمذی» چنین نقل شده است : «عمر» که طبق تصریح «تفسیر فی ظلال» ، جلد سوم ، صفحه 33 علاقه شدیدی به نوشیدن شراب داشت ، دعا می کرد ، و می گفت : خدایا بیان روشنی در مورد خمر برای ما بفرما .

هنگامی که آیه سوره «بقره» «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ»(2) نازل شد ، پیامبر(صلی الله علیه وآله)آیه را برای او قرائت کرد ولی او باز به دعای خود ادامه می داد ، و می گفت :