شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 20

شأن نزول : ملّت های لجوج

در شأن نزول آیه اوّل از «ابن عباس» چنین نقل شده : یهود «مدینه» و نصارای «نجران» انتظار داشتند : پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)همواره در قبله با آنها موافقت کند ، هنگامی که خداوند قبله مسلمانان را از «بیت المقدس» به سوی «کعبه» گردانید آنها از پیامبر(صلی الله علیه وآله) مأیوس شدند (و شاید در این میان بعضی از طوائف مسلمانان ایراد می کردند که نباید کاری کرد که باعث رنجش یهود و نصاری گردد) . (1)

آیه فوق نازل شد و به پیامبر(صلی الله علیه وآله) اعلام کرد این گروه از یهود و نصاری نه با هماهنگی در قبله و نه با چیز دیگر از تو راضی نخواهند شد ، جز این که آئین آنها را دربست بپذیری .

بعضی دیگر نقل کرده اند : پیامبر(صلی الله علیه وآله) اصرار فراوان داشت این دو گروه را راضی کند ، شاید اسلام را پذیرا گردند ، آیه فوق نازل شد و به پیامبر(صلی الله علیه وآله)اعلام کرد این فکر را از سر به در کن ; چرا که آنها به هیچ قیمت راضی نخواهند شد جز به پیروی از آئین آنها . (2)

در شأن نزول آیه دوم

نیز روایات گوناگونی است : بعضی از مفسران معتقدند : این آیه درباره افرادی نازل شد که با «جعفر بن ابیطالب» از «حبشه» آمدند و از کسانی بودند که در آنجا به او پیوستند ، آنها چهل نفر بودند ، سی و دو نفر اهل «حبشه» ، و هشت نفر از راهبان شام که «بَحیرا» راهب معروف نیز جزء آنان بود . (3)

بعضی دیگر معتقدند : آیه درباره افرادی از یهود همانند «عبداللّه بن سلام» و «سعید بن عمرو» و «تمام بن یهودا» و امثال آنها نازل شده که اسلام را پذیرفتند و به راستی مؤمن شدند . (4)

أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ