شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 205

و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند ، ) چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ; ولی (باید تنها) برای یادآوری آنها باشد ، شاید (بشنوند و) تقوا پیشه کنند !

پی نوشتها

1 . «درّ المنثور» ، ج 3 ، ص13 ; «مجمع البیان» ، ذیل آیات مورد بحث ; «بحار الانوار» ، ج 17 ، ص41 ، ج 22 ، ص32 ، و ج 71 ، ص183 ; «نورالثقلین» ، ج 1 ، ص720 ; «المیزان» ، ج 7 ، ص109 .
2 . «بحار الانوار» ، ج 17 ، ص41 ; «جامع البیان» ، ج 7 ، ص265 ; «اسباب نزول الآیات» واحدی نیشابوری ، ص146 ; «زاد المسیر» ، ج 3 ، ص32 ; «المیزان» ، ج 7 ، ص109

.

3 . «بحار الانوار» ، ج 22 ، ص33 ; «مجمع البیان» ، ذیل آیه مورد بحث ; «نورالثقلین» ، ج 1 ، ص721 ; «تفسیر ابن کثیر» ، ج 2 ، ص139 ; «مکاتیب الرسول» احمدی میانجی ، ج 3 ، ص737 .

شأن نزول : ارشاد و گرنه کناره گیری

در «تفسیر مجمع البیان» از امام باقر(علیه السلام) نقل شده : چون آیه نخست نازل گردید و مسلمانان از مجالست با کفار و استهزاءکنندگان آیات الهی ، نهی شدند جمعی از مسلمانان گفتند : اگر بخواهیم در همه جا به این دستور عمل کنیم باید هرگز به «مسجد الحرام» نرویم و طواف خانه خدا را نکنیم ( ; زیرا آنها در گوشه و کنار مسجد پراکنده اند و به سخنان باطل پیرامون آیات الهی مشغولند و در هر گوشه ای از مسجد الحرام ما مختصر توقفی کنیم ممکن است سخنان آنها به گوش ما برسد) .

در این موقع ، آیه دوم نازل شد و به مسلمانان دستور داد : در این گونه مواقع آنها را نصیحت کنند و تا آنجا که در قدرت دارند به ارشاد و راهنمائی آنها بپردازند . (1)

ذکر شأن نزول برای آیه فوق همان طور که سابقاً نیز اشاره کردیم با نازل شدن تمام سوره با هم منافات ندارد ; زیرا ممکن است حوادث مختلفی در زندگی مسلمانان رخ دهد ، سپس سوره ای یک جا نازل شود و هر چند آیه ای از آن ناظر به قسمتی از آن حوادث بوده باشد .