شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 24

شأن نزول : صفا و مروه از شعائر الهی

پیش از ظهور اسلام ، و همچنین مقارن آن ، مشرکان و بت پرستان برای انجام مناسک حج به «مکّه» می آمدند ، و مراسم حج را که اصل آن از ابراهیم(علیه السلام)بود ولی با مقدار زیادی از خرافات و شرک آمیخته بودند ، انجام می دادند که از جمله وقوف به عرفات ، قربانی ، طواف ، سعی صفا و مروه بود ، البته این اعمال با وضع خاصی صورت می گرفت .

اسلام با اصلاح و تصفیه ای که در این برنامه به عمل آورد ، اصل این عبادت بزرگ و مراسم صحیح و خالص از شرک آن را امضاء نمود ، و بر روی خرافات خط بطلان کشید .

از جمله اعمال و مناسکی که انجام می شد ، «سعی» یعنی حرکت میان دو کوه

معروف «صفا» و «مروه» بود .

در بسیاری از روایات ، که از طرق شیعه و اهل تسنن آمده ، چنین بازگو شده است که :

در عصر جاهلیت ، مشرکان در بالای کوه «صفا» بتی نصب کرده بودند به نام «اساف» و بر کوه «مروه» بت دیگری به نام «نائله» ، به هنگام سعی از این دو کوه بالا می رفتند و آن دو بت را به عنوان تبرک با دست خود مسح می کردند . (1)

مسلمانان به خاطر این موضوع از سعی میان صفا و مروه کراهت داشتند و فکر می کردند در این شرائط سعی صفا و مروه کار صحیحی نیست .

آیه فوق نازل شد و به آنها اعلام داشت «صفا» و «مروه» از شعائر خداوند است اگر مردم نادان آنها را آلوده کرده اند دلیل بر این نیست که مسلمانان فریضه سعی را ترک کنند .

ضمناً در این که آیه شریفه در چه موقع نازل شد ، گفتگو است ، طبق پاره ای از روایات ، به هنگام «عمره القضا» (سال هفتم هجری) بوده است و یکی از شرائط پیامبر(صلی الله علیه وآله) با مشرکان در این سفر این بود که آن دو بت را از صفا و مروه بردارند ، آنها نیز به این شرط عمل کردند ولی بعد آنها را به جای خود باز گرداندند ! همین عمل ، سبب شد که بعضی از مسلمانان از سعی صفا و مروه خودداری کنند که آیه شریفه آنها را نهی کرد . (2)