شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 263

هنگامی که به سخنان تو گوش فرا می دهند ، ما بهتر می دانیم برای چه گوش فرامی دهند ; و (همچنین) در آن هنگام که با هم نجوا می کنند ; آنگاه که ستمگران می گویند : «شما جز از انسانی که افسون شده ، پیروی نمی کنید» !

ببین چگونه برای تو مَثَل ها زدند ; در نتیجه گمراه شدند ، و نمی توانند راه حق را پیدا کنند .

شأن نزول : ظاهری زیبا و باطنی خبیث

بعضی از مفسران شأن نزول هائی برای این آیه ذکر کرده اند از جمله این که : آیه درباره «اخنس بن شریقِ» منافق نازل شده است ، که مردی شیرین زبان و پشت هم انداز بود ، و در برابر پیامبر(صلی الله علیه وآله) اظهار دوستی و محبت می کرد ، ولی در باطن

عدوات می ورزید . (1)

و نیز از امام باقر(علیه السلام) از «جابر بن عبداللّه» چنین نقل شده : گروهی از مشرکان ، هنگامی که از برابر پیامبر(صلی الله علیه وآله)می گذشتند ، سر خود را به زیر افکنده ، حتی سر را با لباس خویش می پوشاندند تا پیامبر(صلی الله علیه وآله) آنان را نبیند ، این آیه درباره آنان نازل گشت . (2)

فَلَعَلَّکَ تارِکٌ بَعْضَ ما یُوحی إِلَیْکَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُکَ أَنْ یَقُولُوا لَوْلا أُنْزِلَ عَلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ جاءَ مَعَهُ مَلَکٌ إِنَّما أَنْتَ نَذیرٌ وَ اللّهُ عَلی کُلِّ شَیْء وَکیلٌ

أَمْ یَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَر مِثْلِهِ مُفْتَرَیات وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ

فَإِلَّمْ یَسْتَجیبُوا لَکُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ

شاید (ابلاغ) بعض آیاتی را که به تو وحی می شود ، ترک کنی (و به تأخیر اندازی) ; و سینه ات از این جهت تنگ (و ناراحت) شود که می گویند : «چرا گنجی بر او نازل نشده؟ ! و یا چرا فرشته ای همراه او نیامده است؟ ! » (نگران مباش ! چرا که) تو فقط بیم دهنده ای ; وخداوند ، نگاهبان و ناظر بر همه چیز است ( ; و به حساب آنان می رسد) !