شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 273

شأن نزول : تقیّه

بعضی از مفسران ، در شأن این آیه ، چنین نقل کرده اند : این آیه در مورد گروهی از مسلمانان نازل گردید که در چنگال مشرکان گرفتار شدند و آنها را مجبور به بازگشت از اسلام و اظهار کلمات کفر و شرک کردند .

آنها «عمّار» و پدرش «یاسر» و مادرش «سمیه» و «صهیب» و «بلال» و «خبّاب» بودند ، پدر و مادر «عمّار» در این ماجرا سخت مقاومت کردند و کشته شدند ، ولی «عمّار» که جوان بود آنچه را مشرکان می خواستند به زبان آورد .

این خبر در میان مسلمانان پیچید

، بعضی غائبانه «عمّار» را محکوم کرده گفتند : عمّار از اسلام بیرون رفته و کافر شده ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود : چنین نیست : اِنَّ عَمّاراً مُلِیءَ اِیْماناً مِنْ قَرْنِهِ اِلی قَدَمِهِ وَ اخْتَلَطَ الاِیْمانُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ :

«چنین نیست (من عمّار را به خوبی می شناسم) عمّار از فرق تا قدم مملوّ از ایمان است و ایمان با گوشت و خون او آمیخته است (او هرگز دست از ایمان برنخواهد داشت و به مشرکان نخواهد پیوست)» .

چیزی نگذشت که «عمّار» گریه کنان به خدمت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) آمد ، پیامبر(صلی الله علیه وآله)فرمود : مگر چه شده است؟

عرض کرد : ای پیامبر ! بسیار بد شده ، دست از سرم بر نداشتند تا نسبت به شما جسارت کردم و بت های آنها را به نیکی یاد نمودم !

پیامبر(صلی الله علیه وآله) با دست مبارکش اشک از چشمان عمّار پاک می فرمود و می گفت : اگر باز تو را تحت فشار قرار دادند ، آنچه می خواهند بگو (و جان خود را از خطر رهائی بخش) .

در این هنگام ، آیه : «مَنْ کَفَرَ بِاللّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمانِهِ إِلاّ مَنْ أُکْرِهَ . . . » نازل گردید و مسائل را در این رابطه روشن ساخت . (1)