شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 334

و می دانیم این وعده بزرگ ، سرانجام تحقق یافت و پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)پیروزمندانه با ارتشی نیرومند و قدرت و عظمت فراوان به «مکّه» بازگشت ، و حرم امن خدا ، بدون جنگ و خون ریزی به تسلیم او در آمد .

بنابراین ، آیه فوق ، یکی از پیشگوئی هایِ اعجازآمیز قرآن است ، که چنین خبری را به طور قطع و بدون هیچ قید و شرط ، بیان کرده و بعد از مدت کوتاهی تحقق یافت .

پی نوشتها

شأن نزول : آزمایش حتمی و همگانی است

بعضی از مفسران ، روایتی نقل کرده اند که ، بر طبق آن ، «یازده آیه» آغاز این سوره که در «مدینه» نازل شده ، در مورد مسلمانانی است که در «مکّه» بودند ، اظهار اسلام می کردند ، اما حاضر به هجرت به «مدینه» نبودند ، آنها نامه ای از

برادران خود در «مدینه» دریافت داشتند که در آن تصریح شده بود : «خدا اقرار به ایمان را از شما نمی پذیرد مگر این که : هجرت کنید ، و به سوی ما بیائید» به این جهت آنها تصمیم به هجرت گرفتند و از «مکّه» خارج شدند ، جمعی از مشرکان به تعقیب آنان پرداختند ، و با آنان پیکار کردند ، بعضی ، کشته شدند و بعضی ، نجات یافتند (و احتمالاً بعضی نیز تسلیم شده به مکّه بازگشتند) . (1)

بعضی دیگر ، «آیه دوم» را در مورد «عمار یاسر» و جمعی دیگر ، از مسلمانان نخستین می دانند که ایمان آوردند و سخت تحت شکنجه دشمنان واقع شدند . (2)

بعضی گفته اند : «آیه هشتم» در مورد اسلام آوردن «سعد بن ابی وقاص» نازل شده .

ولی ، بررسی خود این آیات ، نشان می دهد : هیچ دلیلی ، بر مسأله ارتباط این آیات با هجرت ، نیست ، تنها بیانگر فشارهائی است که بر مؤمنان در آن زمان ، از ناحیه دشمنان ، و حتی گاه از ناحیه پدران و مادران مشرک آنها ، وارد می شد .