شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 335

این آیات ، مسلمانان را تشویق به استقامت و پایمردی در برابر موج فشار دشمن می کند ، و اگر سخن از «جهاد» به میان آورده نیز ظاهراً جهاد در همین زمینه است ، نه جهاد مسلحانه دسته جمعی و گروهی ، که دستور آن در «مدینه» نازل شد .

و نیز اگر سخن از منافقان می گوید ، ممکن است اشاره به گروه سست ایمانی باشد که احیاناً در «مکّه» در لابلای

مسلمانان وجود داشتند ، گاه با مسلمانان همراه بودند و گاه با مشرکان ، کفه هر کدام سنگین تر می شد ، به سوی او می چرخیدند !

به هر حال ، پیوستگی و انسجام آیات این سوره ، ایجاب می کند که همه آنها را «مکّی» بدانیم ، و روایات بالا که خود با یکدیگر انسجام ندارند ، نمی توانند این بهم پیوستگی را بر هم زنند .

وَ وَصَّیْنَا الاِْنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداکَ لِتُشْرِکَ بِی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصّالِحِینَ

ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند ، و اگر آن دو (مشرک باشند و) تلاش کنند که برای من همتائی قائل شوی که به آن علم نداری ، از آنهاپیروی مکن ! بازگشت شما به سوی من است ، و شما را از آنچه انجام می دادید با خبر خواهم ساخت .

و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند ، آنها را در زمره صالحان وارد خواهیم کرد !

شأن نزول : احسان به والدین

روایات مختلفی در شأن نزول آیه فوق آمده است که عصاره همه آنها یکی است

و آن این که : بعضی از مردانی که در «مکّه» بودند ایمان و اسلام را پذیرفتند ، (1)هنگامی که مادران آنها از این مسأله آگاه شدند ، تصمیم گرفتند که غذا نخورند ، آب ننوشند ، تا فرزندانشان از اسلام بازگردند ! گرچه هیچ کدام از این مادران به گفته خود وفا نکردند و اعتصاب غذا را شکستند ،