شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 367

همین معنی در «تفسیر مجمع البیان» ، با تفاوت مختصری نقل شده ، و در آخر آن آمده است : «پیامبر(صلی الله علیه وآله) در حالی که اشک از چشمانش جاری بود ، فرمود : ای عمو ! اگر اینها خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپم قرار دهند ، تا دست از این سخن بردارم ، هرگز چنین نخواهم کرد ، مگر این که این سخن را در جامعه نفوذ دهم ، و یا در راه آن کشته شوم ، هنگامی که «ابوطالب» این سخن را شنید ، عرض کرد : به دنبال برنامه خود باش ! به خدا سوگند : من هرگز دست از یاری تو بر نخواهم داشت» . (2)

پی نوشتها

شأن نزول : موحّدان عصر جاهلی

جمعی از مفسران ، شأن نزول هائی برای آیات فوق ، ذکر کرده اند از

جمله این که گفته اند : آیه «وَ الَّذِینَ اجْتَنَبُوا الطّاغُوتَ . . . » و آیه بعد از آن درباره سه نفر وارد شده که در عصر جاهلیت (تسلیم غوغای مشرکان در آن محیط آلوده نشدند و) می گفتند : «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» آنها «سلمان فارسی» ، «ابوذر غفاری» و «زید بن عمرو» بودند . (1)

و در بعضی از روایات ، به جای «زید بن عمرو» ، «سعید بن زید» آمده است . (2)

بعضی نیز گفته اند : آیه «أَ فَمَنْ حَقَّ عَلَیْهِ کَلِمَهُ الْعَذابِ . . . » در مورد «ابوجهل» و مانند او نازل شده است . (3)

ولی بعید نیست که اینها از قبیل شأن نزول مصطلح نبوده باشد ، بلکه از قبیل تطبیق آیه بر مصادیق واضح است .