شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 373

«فخر رازی» شأن نزول دیگری ، برای آیات فوق آورده است ، نقل می کند : بعضی گفته اند : این آیات درباره اهل «مکّه» نازل شده ، آنها می گفتند : محمّد(صلی الله علیه وآله)چنین فکر می کند که هر کس ، پرستش «بت» کند ، یا دستش به خون انسانی آغشته شود ، هرگز بخشوده نخواهد شد ، در عین حال ، به ما می گوید : اسلام بیاورید ، ما چگونه اسلام بیاوریم در حالی که هم «بت» پرستیده ایم و هم خون بی گناهان را ریخته ایم؟ ! (آیات فوق نازل شد ، و درهای توبه

را به روی آنان گشود) . (3)

پی نوشتها

1 . «سفینه البحار» ، ج 2 ، ص637 ، ماده «وحش» ; «تفسیر کبیر فخر رازی» ، ج 27 ، ص4 ; «نور الثقلین» ، ج 4 ، ص493 .
2 . «تفسیر ابوالفتوح رازی» ، ج نهم ، ص412 ، ذیل آیات مورد بحث ، (با مقداری تلخیص) .
3 . «تفسیر کبیر فخر رازی» ، ج 27 ، ص4 ، ذیل آیات مورد بحث .

شأن نزول : مودّت و محبت بستگان پیامبر(صلی الله علیه وآله)

در «تفسیر مجمع البیان» ، شأن نزولی برای آیات 23 تا 26 این سوره از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که حاصلش چنین است :

«هنگامی که پیامبر وارد «مدینه» شد و پایه های اسلام محکم گردید ، انصار گفتند : ما خدمت رسول خدا(صلی الله علیه وآله)می رسیم و عرض می کنیم : اگر مشکلات مالی پیدا شده ، این اموال ما بدون هیچ گونه قید و شرط ، در اختیار تو قرار دارد ، هنگامی که این سخن را خدمتش عرض کردند ، آیه قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجراً إِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی : «بگو : من مزدی از شما در برابر رسالت ، جز محبت نزدیکانم نمی طلبم» نازل شد ، و پیامبر(صلی الله علیه وآله) بر آنها تلاوت کرد ، سپس فرمود : نزدیکان مرا بعد از من دوست دارید ، آنها با خوشحالی و رضا و تسلیم از محضرش بیرون آمدند ، اما منافقان گفتند : این سخنی است که او بر خدا افترا بسته ، و هدفش این است که ما را بعد از خود در برابر خویشاوندانش ، ذلیل

کند ، آیه بعد نازل شد : «أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللّهِ کَذِباً» ، و به آنها پاسخ گفت ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) به سراغ آنان فرستاد ، و آیه را بر آنها تلاوت کرد ، گروهی پشیمان شدند و گریه کردند ، و سخت ناراحت گشتند ، آیه سوم نازل گردید : «وَ هُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبادِهِ» .