شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 398

را ، شاید آنان بهتر از اینان باشند ; و یکدیگر را مورد طعن و عیب جوئی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید ، بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفرآمیز بگذارید ; و آنها که توبه نکنند ، ظالم و ستمگرند !

ای کسانی که ایمان آورده اید ! از بسیاری از گمان ها بپرهیزید ، چرا که بعضی از گمان ها گناه است ، و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید ; و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند ، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ ! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید ; تقوای الهی پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است !

پی نوشتها

شأن نزول : مسخره ، سوء ظنّ ، تجسّس و غیبت ممنوع

مفسران برای این آیات شأن نزول های مختلفی نقل کرده اند از جمله این که :

جمله «لایَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْم» درباره «ثابت بن قیس» (خطیب پیامبر(صلی الله علیه وآله)نازل شده است که گوش هایش سنگین بود ، و هنگامی که وارد مسجد می شد ، کنار دست پیامبر(صلی الله علیه وآله) برای او جائی باز می کردند ، تا سخن حضرت را بشنود ، روزی وارد مسجد شد ، در

حالی که مردم از نماز فراغت پیدا کرده ، و جای خود نشسته بودند ، او جمعیت را می شکافت و می گفت : جا بدهید ! جا بدهید ! تا به یکی از مسلمانان رسید ، به او گفت : همینجا بنشین ! او پشت سرش نشست ، اما خشمگین شد ، هنگامی که هوا روشن گشت ، «ثابت» به آن مرد گفت : کیستی؟ او نام خود را برد و گفت فلان کس هستم ، «ثابت» گفت : فرزند فلان زن؟ ! و در اینجا نام مادرش را با لقب زشتی که در جاهلیت می بردند ، یاد کرد ، آن مرد شرمگین شد و سر خود را به زیر انداخت ، آیه نازل شد و مسلمانان را از این گونه کارهای زشت نهی کرد .

و گفته اند : «وَ لانِساءٌ مِنْ نِساء» درباره «ام سلمه» نازل گردید ، که بعضی از همسران پیامبر(صلی الله علیه وآله) او را به خاطر لباس مخصوصی که پوشیده بود ، یا به خاطر کوتاهی قدش ، مسخره کردند ، آیه نازل شد و آنها را از این عمل باز داشت .