شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 402

شأن نزول : هر کس بار خود را بر دوش می کشد

غالب مفسران برای آیات فوق شأن نزولی نقل کرده اند ، ولی این شأن نزول ها هماهنگ نیست ، آنچه بیشتر در میان آنها معروف است دو شأن نزول زیر است :

1 این آیات ناظر به ماجرای «عثمان» است ، او اموال فراوانی داشت و از اموال خود انفاق می کرد ، یکی از بستگان او به نام «عبداللّه بن سعد» گفت : اگر به این وضع ادامه دهی چیزی برای تو باقی نمی ماند ، «عثمان» گفت : من گناهانی دارم که می خواهم به این وسیله رضا و عفو الهی را جلب کنم ، «عبداللّه» گفت : اگر شترِ سواریت را با جهازش به من دهی ، من تمام گناهانت را به گردن می گیرم ! «عثمان» چنین کرد ، و بر این قرارداد گواه گرفت ، و بعد از آن از انفاق خودداری کرد (آیات فوق نازل شد و این کار را شدیداً نکوهش کرد ، و این حقیقت را روشن ساخت که هیچ کس نمی تواند بار گناه دیگری را بر دوش گیرد ، و نتیجه سعی و تلاش هر کس به خود

او می رسد) . (1)

2 آیه درباره «ولید بن مغیره» است ، او به سوی پیامبر(صلی الله علیه وآله) آمد و به اسلام نزدیک شد ، بعضی از مشرکان او را سرزنش کرده ، گفتند : آئین بزرگان ما را رها کردی ، آنها را گمراه شمردی ، و گمان کردی آنها در آتش دوزخند !

او گفت : راستی من از عذاب خدا می ترسم ! ، شخص سرزنش کننده گفت : اگر چیزی از اموالت را به من دهی و به سوی شرک بازگردی ، من عذاب تو را بر گردن می گیرم ! «ولید بن مغیره» این کار را کرد ، ولی مالی را که بنا بود بپردازد ، جز قسمت کمی از آن را نپرداخت ! آیه فوق نازل شد و «ولید» را بر روی گرداندن از ایمان نکوهش کرد . (2)

پی نوشتها

«بحار الانوار» ، ج 9 ، ص158 ، ج 22 ، ص55 ، و ج 108 ، ص121 ; «قرطبی» ، ج 17 ، ص111 .