شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 410

أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقات فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ أَطِیعُوا اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ

اللّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ

ای کسانی که ایمان آورده اید ! هنگامی که می خواهید با رسول خدا نجوا کنید (و سخنان درگوشی بگوئید) ، قبل از آن صدقه ای (در راه خدا) بدهید ; این برای شما بهتر و پاکیزه تر است . و اگر توانائی نداشته باشید ، خداوند غفور و رحیم است !

آیا ترسیدید فقیر شوید که از دادن صدقات قبل از نجوا خودداری کردید؟ ! اکنون که این کار را نکردید و خداوند توبه شما را پذیرفت ، نماز را بر پا دارید و زکات را اداکنید و خدا و پیامبرش را اطاعت نمائید و (بدانید) خداوند از آنچه انجام می دهید با خبر است !

پی نوشتها

شأن نزول : صدقه ، قبل از نجوا

مرحوم «طبرسی» در «مجمع البیان» و جمعی دیگر از مفسران معروف ، در شأن نزول این آیات ، چنین نقل کرده اند : جمعی از اغنیاء ، خدمت پیامبر(صلی الله علیه وآله)می آمدند و با او نجوا می کردند (این کار ، علاوه بر این که وقت گرانبهای پیغمبر(صلی الله علیه وآله) را می گرفت ، مایه نگرانی مستضعفین و موجب امتیازی برای اغنیاء بود) در اینجا خداوند نخستین آیات فوق را نازل کرد و به آنها دستور داد : قبل از نجوا کردن

با پیامبر(صلی الله علیه وآله) ، صدقه ای به مستمندان بپردازند ، اغنیاء وقتی چنین دیدند ، از نجوا خودداری کردند ، آیه دوم نازل شد (و آنها را ملامت کرد و حکم آیه اوّل را نسخ نمود) و اجازه نجوا به همگان داد (ولی نجوا در مورد کار خیر و اطاعت پروردگار) . (1)

بعضی از مفسران نیزتصریح کرده اند : هدف گروهی ازنجواکنندگان این بود که ازاین راه ، برتری بردیگران کسب کنند ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) هم روی بزرگواری خاص خود ، درعین این که ناراحت بود ، از آنها ممانعت نمی کرد تا این که قرآن آنها را از این کار نهی نمود . (2)