شان نزول آیات قرآن برگرفته از تفسیر نمونه صفحه 421

، ج 2 ، ص358 ; «قرطبی» و «نور الثقلین» ذیل آیات مورد بحث (با اقتباس و تلخیص) .

شأن نزول : انفال ، ملک حکومت اسلامی

از آنجا که این آیات ، تکمیلی است بر آیات گذشته که داستان شکست یهود «بنی نضیر» را بازگو می کرد ، شأن نزول آن نیز ادامه همان شأن نزول است .

توضیح این که ، بعد از بیرون رفتن یهود «بنی نضیر» از «مدینه» ، باغ ها و زمین های کشاورزی و خانه ها و قسمتی از اموال آنها در مدینه باقی ماند ، جمعی از سران مسلمین خدمت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) رسیدند و طبق آنچه از سنت عصر جاهلیت به خاطر داشتند ، عرض کردند : برگزیده های این غنیمت ، و یک چهارم آن را برگیر ، و بقیه را به ما واگذار ، تا در میان خود تقسیم کنیم ! آیات فوق نازل شد و با صراحت گفت : چون برای این غنائم ، جنگی نشده و مسلمانان زحمتی نکشیده اند تمام آن تعلق به رسول اللّه (رئیس حکومت اسلامی) دارد (و او هر گونه صلاح بداند تقسیم می کند و چنان که بعداً خواهیم دید ، پیامبر(صلی الله علیه وآله) این اموال را در میان مهاجرین که دست های آنها در سرزمین «مدینه» از مال دنیا تهی بود ، و تعداد کمی از انصار ، تقسیم کرد) . (1)

وَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدّارَ وَ الاِْیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لایَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَهً مِمّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَهٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

و برای کسانی که در

سرا (= سرزمین مدینه) و در سرای ایمان پیش از مهاجران مسکن گزیدند و کسانی را که به سویشان هجرت کنند دوست می دارند ، و در دل خود نیازی به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمی کنند و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چندخودشان بسیار نیازمند باشند ; کسانی که از بخل و حرص نفس خویش بازداشته شده اند رستگارانند !

پی نوشتها