میقات حج-جلد 32‌ صفحه 42

حج گزاری ایرانیان در دوره قاجار

(1210- 1344 ق)

رسول جعفریان

مقدمه

در فقه اسلامی، انجامِ عملِ حج برای هر مسلمان- که توان مالی و جِسمی انجام آن را داشته باشد- یک بار در عمر واجب است.

حج، در دو بخش انجام می‌شود:

1- حاجی تا پیش از فرا رسیدن روز نهم ماه ذی‌حجه، در طول ماه ذی قعده و ذی حجه، باید «عمره تمتع» انجام دهد و از مکه خارج نشود تا نوبت بخش دوم اعمال برسد. 2- از روز نهم ذی حجه؛ یعنی روز عَرَفه بخش دوّم آغاز می‌شود؛ یعنی حاجی، عصر روز عرفه- از ظهر تا غروب- را در عرفات می‌ماند یا به اصطلاح «وقوف» می‌کند. بخشی از شب دهم را در مشعرالحرام توقف کرده و از صبح روز دهمِ ذی حجه که عید قربان است، تا روز دوازدهم، در صحرای منا می‌ماند، یا به اصطلاح دو شب را در آنجا «بیتوته» می‌کند. در این سه روز، رَمْی جَمَرات و قربانی می‌کند و سر خود را می‌تراشد یا کوتاه می‌کند. در این بین یا بعد از روز دوازدهم، به مکه بر می‌گردد و اعمال باقی مانده خود را شامل طواف، نماز طواف، سعی صفا و مروه و طواف نساء تمام می‌کند و بدین‌سان، بخش دوم نیز که «حج تمتّع» است پایان می‌یابد.

درست است که انجام حج، در عمر یک مرتبه واجب می‌شود؛ اما هر شخصی می‌تواند حج مستحبی نیز به جا آورد که