موعظه: راه پیشگیری از نفو ذ شیطان در دل انسان صفحه 167

را از دست دادند و هلاک شدند! از آنچه که شما را از آن نهی می کنم بپرهیزید ، و آنچه را که شما را به آن امر می کنم، به قدر توانتان بجا آورید!».

راستی بسیار جای تأسف و تعجب است ، دینی که برای تربیت انسان و ت_أمین سعادت هر دو جهانیِ وی آمده ، و س_اده ترین و کوتاه ترین راه را پی_ش پ_ای او نهاده است که به تصدیق متفکران منصف عال_م ، بهتر و جامعتر ازاین دستورات، تاکن_ون در جامعه بش_ری به وجود نیامده است ! م_ع الاسف ، در می_ان ما به ص_ورت ی_ک سلسله « مسائل نظری » آمیخته با « ف_رضیات » و « تخیلات » بیگانه از اذهان اکث_ریت مردم درآمده ، و کار به جایی کشیده که مسلمانان و حت_ی _ متأسفانه _ علما و دانشمندانشان، همی_ن گون_ه گفتگ_وهای « فرضی » و « خیالی » را هنر و فضیلت فوق العاده ممتاز می دانند ! آنگونه که اگ_ر کس_ی با زبان_ی س_اده و خال_ی از تکلف و دور از « قلمبه گوی_ی » ، وظای_ف « اخلاقی » و « عملی » دین را برای مردم بازگو کند، در ذائقه شان مزه ای نمی کند و اشباعشان نمی نماید ! بلکه توقع آن را دارند که پیوسته سخنانی خیال انگیز و حیرت زا بشنوند و سپس بازاری داغ برای بحث و جدل های عمر تباه کنِ بی اساس به وجود بی_اورند ! به فرموده دانشمندی صاحب سخن : (1) « روح اینگونه مردم چون رویّه و استقامت فکری را از دست داده است ، به بدنی می ماند که مبتلا به خارش گشته باشد؛ هر چه به آن بیشتر ناخن بزنند خارشش بیشتر می شود، و هر چه خارش بیشتر شود، ناخن بیشتر می زنند، اینها هم در همین گفتگوهای بی سرو ته، عمر را ضایع می کنند؛ هر چه بیشتر می گویند و می شنوند، حیران تر می شوند ؛ و هر چه حیرانتر می شوند، بیشتر به گفتگو می پردازند »

پاسخ به دو اشکال !

شاید کسانی برای بهانه جویی و توجیه کار خود بگویند : تا نخست « عقاید » مردم درست نشود، درمقام « عمل » بر نخواهند آمد!

در ج_واب می گویی_م : البته ای_ن، ح_رف صحیح_ی است . ولی آنچه که برای « عمل » لازم است ، چنانکه گفتیم همان « اعتقادات اجمالی » است که همه مسلمانان دارند؛ نه آن تفاصیل پیچیده _ فرضا تحقیقی و علمی _ نامفهوم برای عامه مردم که نه تنها لازم نیست، بلکه همانگونه که در گذشته بیان شد، احیانا مضرّ هم هست ! و آیا راستی، عقاید ساده فطری مردم را متزلزل ساختن _ و به