- پیشگفتار 1
- سفرنامه مکّه 8
- اشاره 8
- حرکت از نجف 9
- آغاز راه 9
- چاه سلمان 11
- راه زبیده 11
- جنگ و گریز 13
- جنگ تفنگ 13
- تقسیم تفنگچیها 14
- مقررات ویژه 17
- یورش پر زور 17
- ماجرای عجوزه 18
- صحرای بیآب 18
- عرب سلیبی 19
- شمارش حاجیان 20
- بیستم ماه 20
- گرگ و آهو 21
- قصبچه جبل 21
- کوچ از جبل 22
- به سوی مکّه 23
- مستجده 23
- صحرای مخوف 24
- هجوم راهزنان 25
- گدای برهنه 26
- پیاده روی در گِل 27
- برکه عقیق 28
- احرام سنّیها 29
- پنجم ذیحجّه 29
- وادی احرام 29
- چشمه امام حسن علیه السلام 30
- شیخ عرب حربی 31
- حدّ حرم 32
- چاه امام حسین 32
- محمل حضرت فاطمه علیها السلام 33
- محمل عایشه 33
- ورود به مکّه 34
- وقوف در عرفات 34
- حرکت به سوی منی 34
- بیتوته در مشعرالحرام 35
- ورود به منی 35
- خروج از مکّه 36
- بازگشت به مکّه 36
- محلّ ولادت پیامبر صلی الله علیه و آله 36
- رقص گدایان 37
- وادی فاطمه 38
- جادّه سلطانی 38
- چاه متبرّک 39
- ماجرای شگفت 41
- عربهای سماواتی 41
- بندر رابغ 43
- مراسم روضه خوانی 43
- قلعه شیخ علی 44
- حاج شامی 45
- چهارشنبه هفتم محرم 46
- جمعه نهم 47
- مدینه منوّره 47
- زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 48
- مدینه منوّره 48
- ظلم به عجمها 49
- زیارت وداع 50
- قبرستان احد 50
- خار مغیلان و عولج 51
- ده مخروبه 52
- مسابقه تیراندازی 53
- وفور نعمت 54
- بازگشت به مستجده 55
- ایلات جبلی 55
- ده کفار 56
- حاجیان عکامنما 57
- مهارت در تیراندازی 58
- بازدید امیر 59
- تماشای تفنگها 60
- خانه امیر 61
- حمل باقرکاشی 63
- حرکت از جبل 64
- جادّه سلطانی 66
- عصبانیت شاهزاده 66
- برکه شراف 68
- گوش بُری 68
- حراج شترها 69
- تخریب آثار 70
- عین سیه 71
- رأس سلمان 71
- به سوی کربلا 72
- شب اربعین 73
- سفرنامهای شیرین و پرماجرا (1296 ه. ق.، میرزا عبدالغفار نجم الملک منجّمباشی) 75
- اشاره 75
- عزم زیارت 76
- از طهران تا خانقین: 76
- صنعت قالی بافی 77
- راهزنان در نوبران 77
- در قصر شیرین 78
- حمل جنازه 79
- عتبات عالیات 79
- قبر عزیر نبی 80
- مداین 80
- حرکت به طرف بصره 80
- بصره 81
- بوشهر 82
- حرکت به سوی جدّه 83
- باب المندب 84
- عدن 84
- مسقط 84
- جدّه 85
- سعدیّه 86
- ورود به مکّه معظّمه 87
- کعبه و بیت اللَّه الحرام 88
- حجر الأسود 88
- حجر اسماعیل 89
- دکّه برده فروشان 89
- منا و عرفات 90
- مولد حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله 90
- صفا و مروه 91
- به عزم مدینه طیّبه 92
- قبرستان بقیع 93
- مظلومیت شیعیان مدینه 94
- برخورد خشن با عجمها 95
- بوّاب کریه المنظر 96
- ممنوعیت زیارت 96
- اشاره 102
- سفرنامه حاج لطفعلی خان اعلایی 102
- حرکت از همدان 109
- (ورود به کرمانشاه) 110
- (اعدام و امنیّه) 115
- (اول خاک عراق و گمرکخانه) 118
- (تلگراف خانه بغداد و بانک شاهی) 120
- بازار بغداد 122
- (حرکت به کربلای معلا) 124
- ظلم چیست و ظالم کیست؟ 126
- (جوانمردترین اشخاص عالم) 127
- (ورود به کربلای معلا) 127
- (حرکت به نجف اشرف، عودت به کاظمیین) 128
- (شرافت نتیجه دیانت است) 129
- (تذکرهخانه بغداد) 131
- (حرکت از کاظمیین به شام) 132
- (ورود به شامات) 133
- حرکت از شام ورود به بیروت 135
- (حرکت از بیروت- حریق گمرکخانه) 137
- حرکت از معوسا 140
- حرکت از پرت سعید و اتفاقات سویس 141
- حرکت از سویس و ملاقات یک نفر هندی 145
- ورود به بندر ینبوع 146
- محرم شدن و حرکت به مکّه معظّمه 148
- ورود به مکه معظمه 149
- اعمال طواف و دخول به مکّه و صفا و مروه 150
- جهت وجوب مکه و نتایج آن 151
- توقف در مکّه معظّمه و قبرستان ابوطالب علیه السلام 153
- حرکت به طرف منی 155
- حرکت به طرف جدّه 157
- ورود به طور سینا و اتفاقات آن 158
- رسیدن به فلسطین 160
- حرکت از شام به طرف بغداد 161
- حرکت به طرف کاظمیین و ورود و اتفاق روز عاشورا در آن 163
- عقیده بنده در قسمت نفاق 164
- اندرز 165
- حرکت به کربلا و خروج از بین النهرین 166
- حرکت به طرف ایران و گمرک خانه 167
- حرکت به طرف کرمانشاهان 168
- رحمت پروردگار در همه احوال و نتیجه حرف نشنیدن 169
- حرکت از پائین طاق به طرف کرمانشاهان 170
- لمؤلفه 170
- حرکت از همدان 173
- اعتذار و یک قسمت از لوازم سفر 173
- مشکلات حاجیان از زبان سفرنامهنویسان 175
- اشاره 175
- پیشگفتار 176
- 1- سختی و دشواری راههای ارتباطی 179
- 2- حمل و نقل نامناسب 184
- سفر با کشتی 186
- 3- رفتار بد و نامناسب حملهداران با حجاج 187
- 4- حیلههای حملهداران 189
- 5- ناامنی و دزدی 191
- 6- مشکل قرنطینه حاجیان 197
- 7- برخورد نامناسب با حاجیان هنگام ورود به جدّه 198
- 8- اخاذی از حاجیان 200
- 9- کمبود آب 201
- 10- نبود امکانات بهداشتی 203
- 11- کمتوجهی به اعمال و مناسک حج حاجیان 206
- 12- رعایت نکردن نظافت در اماکن مقدسه 207
- 13- رفتار غیرانسانی با بیماران و فوتشدهگان 209
- 14- رفتارهای تبعیض آمیز 211
- 15- اخذ رشوه برای زیارت 212
- 16- ندانستن زبان دوّم 214
- پی نوشتها 215
- خاتمه 215
میکنید؟ گفتند: نصفه با او قرار کردهایم، بیست و دو تومان اخوه را، یازده تومان بدهیم به حمله دار و یازده تومان مال خودمان.
شش ساعت و نیم به غروب مانده آمدیم به همان مکان که وقت رفتن منزل کرده بودیم، هی کجاوه آمد دیدم عکام ساختگی، به قدر سه ساعت طول کشید، تا اینکه تمام حاج آمدند چادر زدند، همان طریق، قصاب، زنهای نان خرد و چیزهای دیگر فروش، همان فراشها، البته بقدر دویست نفر حاجی سرنشین، رختهای عربی پاره پاره پوشیده، عوض عکام درست کرده بودند، حمله دارها یک حاجی هندی را [نیز] به میان بار مفرش(1) خوابانیده بودند و نمد روش (رویش) کشیده بود (ند). حاجی سلمان همین که بار مفرش [را] آمده بود بگذارد به او زده بود، نمد پس رفته بود سر هندی پیدا شده بود، زامل شتر را خوابانیده بود، هندی را آورده بسیار زده بود، پسر حاجی سلمان را هم قدری زده بوده اسمش را نوشته.
مهارت در تیراندازی
یوم پنج شنبه بیست و نهم، اتْراق شد در جبل، غره ماه تالار و چند نفر از قوم و خویش هایش سه ساعت به غروب مانده آمدند به چادر بنده دیدن، با پنجاه شصت نفر عرب اطراف چادر و [وسط] چادر تمام نشستند، شیرینی و چای و قهوه خوردند، در جبل بسیار قلیان کم میکشند، از محمد امیر پرسید که آن تفنگی که عربها را زد و آن نشانهها را زد کدام است؟ تفنگ بسته بود به دیرک نشان داد و تعریف انداختن مرا کرد، از من خواهش کرد اگر چه زحمت است لکن میل دارم دو سه تیر تفنگ بیندازید من ببینم، گفتم به چشم. آدم خودش را صدا نمود، به زبان عربی باش (بهش) گفت، یک نشانه بیار.
رفت یک استخوان(2) کَت شتر را آورد. باش [به او] گفت که دورتر بگذار. برو به قدر یک صد قدم، زمین را قدری کند، در زمین نصب کرد من گفتم این نزدیک است ببرید دورتر، آدم بنده رفت بقدر پنجاه قدم دورتر بود گذاشت. با هم میگفتند دور است، همان تیری
1- . آنچه روی زمین بگسترانند و روی آن بخوابند.
2- . در متن استخان.