- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 6
- فصل اوّل تعاون و همیاری در حج و آموزههای دینی 6
- تعاون و همیاری در حج 7
- تعاون در آموزههای دینی اسلام 8
- اشاره 8
- ١. دستور مستقیم قرآنی 9
- ٢. دستور غیر مستقیم قرآنی 13
- ٣. گفتار معصومین 14
- 4. رفتار معصومین (علیهم السلام) 16
- فصل دوم زمینهها و جلوههای تعاون و همیاری در حج و زیارت 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- ١. تعاون و همیاری با همسفرها 20
- الف) همفکری و همراهی با همسفران 21
- ب) نینداختن مسئولیت به دوش دیگران 22
- ج) تحمّل ناسازگاریها 23
- د) کمک به زائران بیمار و سالمند 24
- ه) مراقبت از اموال همسفران 26
- و) کمک به فراگیری اعمال و عبادت همسفران 27
- ز) استفاده بهینه از امکانات سفر 28
- ح) رفع مشکلات مالی همسفران 29
- ط) همکاری در حفظ اسرار و لغزشهای یکدیگر 31
- ٢. همکاری با مسئولان کاروان 32
- اشاره 32
- الف) حضور به موقع در جلسات آموزشی و توجیهی 33
- ب) همکاری در اجرای برنامهها 33
- د) انجام وظایف محوّله 34
- ج) هماهنگی با مسئولان کاروان برای رفتن به مکانهای مذهبی و تاریخی 34
- الف) حضور به موقع در برنامۀ غذایی 35
- ٣. همکاری با مسئولان هتل و خدمه 35
- اشاره 35
- ج) یاری مسئولان و خدمۀ هتل در برنامههای مناسبتی 36
- ب) کمک به خدمه در منا و عرفات 36
- ه) احترام به خدمه و انتظار از آنان در حد توان 37
- د) پرهیز از ذخیرهسازی مواد غذایی 37
- و) کنترل و مراقبت از فرزندان و سالمندان 38
- الف) کمک به حل مشکلات آنان در حد امکان 39
- اشاره 39
- 4. تعاون با زائران دیگر کشورها 39
- ب) مراعات زائران در آمد و شد و انجام مناسک 40
- 5. یاریرسانی مذهب با اعمال شایسته 42
- اشاره 44
- ١. تسهیل و تسریع انجام امور 44
- فصل سوم آثار همیاری و تعاون در حج و زیارت 44
- ٢. ایجاد محبت و نوعدوستی 45
- ٣. برخورداری از پاداش الهی 46
- 4-بهترین استفاده از فرصت حج و عمره 47
- 5. تقویت روحیۀ مسئولیتپذیری در جامعه 48
- 6. ترویج روحیۀ خیر و نیکی با رفع مشکلات همدیگر 49
- ٧. ایجاد خاطرهای خوش از سفر 49
- ٨. امیدواری به دریافت کمک 50
- ٩. یافتن دوستان جدید 51
- فصل چهارم موانع گسترش فرهنگ تعاون در حج و زیارت 52
- ١. تنگنظری 52
- اشاره 52
- ٢. تکبرّ بی‌جا 53
- ٣. فخرفروشی 54
- 4. راحتطلبی 55
- 5. ندانستن آداب سفر 57
- 6. بیتفاوتی 58
- ٧. امتیازطلبی خواص 59
- ٨. بیبرنامگی مسئولان 62
- اشاره 63
- ١. آموزش فرهنگ تعاون 63
- فصل پنجم راهکارهای گسترش فرهنگ تعاون در حج و زیارت 63
- ٢. بهرهگیری از کارشناسان رشتۀ تعاون 64
- ٣. تحریک وجدان اخلاقی و مذهبی زائران 65
- 4. توجه به اصل تعاون و همیاری توسط مدیران و مسئولان کاروانها 66
- 5. تهیۀ بستههای فرهنگی مناسب درباره تعاون و همیاری 67
- نتیجهگیری پایانی 68
- کتابنامه 70
مشترک، به یکدیگر متصل می‌سازد و در دل و جان آنان، حس همکاری، تعاون و احساس مسئولیت همگانی را تقویت می‌سازد؛ به‌گونه‌ای که هیچ فرد بی‌مسئولیتی وجود ندارد؛ چنان‌که رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید:
همة شما به مثابه چوپان و گله‌دار هستید و همة شما از گلة خود مسئولید. پیشوا مسئول ملّت، مرد مسئول خانواده، زن مسئول خانه، خادم و کارگر مسئول مال و کار است.(1)
بنابراین، زائران باید در طول سفر از فردگرایی بپرهیزند؛ زیرا همۀ زائران، مهمان خدا بوده و رفتارشان در محضر اوست.
٢. تکبرّ بی‌جا
تکبر بی‌جا نیز از اخلاق نامناسبی است که مانعی بزرگ فرا روی گسترش فرهنگ تعاون در حج و زیارت است؛ چون شیطان همواره در تلاش است به شکل‌های گوناگون، انسان را از دست‌یابی به خیر و نیکی باز دارد. به همین دلیل، ممکن است در انسان این وسوسه را ایجاد کند که اگر نزد دیگران برود و با آنها همکاری کند، حقیر و کوچک می‌شود. در حالی که حاجی باید در طول
1- مجموعة ورام، ج١، ص۶.