- دیباچه 1
- مقدمه 3
- فصل اول: دلایل توجه به بُعد اجتماعی حج 6
- اشاره 6
- ١. آیات اجتماعی حج در قرآن و روایتهای ائمه معصوم علیهم السلام 8
- الف) دعوت عمومی مردم 8
- اشاره 8
- ب) منافع عمومی حج 10
- ج) هدایت عمومی 12
- اشاره 14
- ٢. ویژگیهای کنگرهای بودن مناسک حج 14
- الف) فراخوانی 15
- ب) ویژگی فراخواندهشدگان 16
- ج) فراملیتی بودن کنگره حج 19
- ه) جمعی بودن اعمال 20
- د) مشخص بودن زمان و مکان کنگره 20
- و) گفتوگو درباره موضوعات مشترک 22
- ز) هدایت کنگره 23
- ٣. دیدگاههای اجتماعی موجود درباره حج 26
- 4. اجتماعات دینی در ادیان مختلف 38
- نکته پایانی فصل 42
- فصل دوم: آموزههای اجتماعی حج 44
- اشاره 44
- ١. تمرین امنیت اجتماعی 46
- ٢. تمرین همگانی برای نظم اجتماعی 52
- ٣. کمک به همبستگی اجتماعی 57
- 4. آموزش حرکت و پویایی 60
- 5. آزمایش و تمرین عفت اجتماعی 62
- 6. آموزش مساوات و برابری اجتماعی 65
- ٧. یادآوری حضور مشترک زن و مرد (خانواده) در عرصه اجتماع 69
- ٨. تمرین روحی برای انفاق 71
- ٩. آموزش پذیرش مسئولیتهای اجتماعی 74
- ١٠. تقویت روابط اجتماعی 76
- ١١. تجربه زندگی اجتماعی در میان اُمت اسلامی 78
- نکته پایانی فصل 81
- فصل سوم: آثار اجتماعی حج در سطح بینالملل 83
- اشاره 83
- ١. شناخت یکدیگر 84
- ٢. مبادله افکار و اطلاعات 86
- ٣. چارهجویی برای مشکلات کشورهای اسلامی 88
- 4. تبلیغ دین 91
- 5. حفظ آثار و اخبار پیامبر و تاریخ اسلام در صحنه بینالمللی 97
- اشاره 102
- 6. تقویت همکاریهای بینالمللی 102
- الف) برپایی نمایشگاه فرآوردههای اقتصادی 103
- ب) تشکیل بازار مشترک اسلامی 104
- ج) تأسیس بانک بینالمللی اسلامی 105
- د) تشکیل اتحادیه اسلامی 106
- ٧. خنثیکننده توطئههای دشمنان 109
- ٨. نمایش زندگی اجتماعی بدون فاصله به جهانیان 113
- ٩. ایجاد دیدگاه جهانی بین مسلمانان 114
- نکته پایانی فصل 116
- فصل چهارم: آثار اجتماعی حج در سطح ملّی و بررسی عوامل آسیبساز 117
- اشاره 117
- آثار اجتماعی حج در سطح ملّی 119
- ١. هدیه معنویت و نورانیت به جامعه 119
- اشاره 119
- ٢. پاسداری از ارزشهای دینی در جامعه 121
- الف) کمک به کاهش تورم 122
- ٣. کاهش مشکلات اجتماعی 122
- اشاره 122
- ب) کمک به کاهش فقر 123
- ج) کمک به ایجاد اشتغال 124
- الف) افزایش مهر و محبت در خانواده 125
- 4. افزایش مهر و محبت در جامعه 125
- اشاره 125
- ب) افزایش مهر و محبت میان اقوام 126
- عوامل آسیبساز به اهداف اجتماعی حج 128
- اشاره 128
- ١. فخرفروشی برای کسب منزلت اجتماعی 129
- 2-آلودهکردن حج به منافع دنیوی 131
- ٣. برگزاری حج و عمره برای سیاحت و تفریح 133
- 4. امتیاز طلبی خواص 135
- 5. واردکردن انبوه کالاهای خارجی 139
- نکته پایانی فصل 141
- کتابنامه 143
دیباچه
وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً وَ عَلی کُلِّ ضامِرٍ یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ (حج:٢٧)
و مردم را به حج دعوت کن تا پیاده و سواره بر مرکبهای لاغر (چابک و ورزیده) از هر راه دوری بهسوی تو بیایند.
خداوند متعال، همه انسانها، نه فقط مؤمنان و موحدان را به طواف و زیارت خانهاش، با آداب و مناسک ویژهای، فراخواند تا مراتب بندگی و تسلیم را با زبان جهانی و بینالمللی برای همگان توصیف کند؛ زیرا مناسک حج از نمادها و رمزوارههایی تشکیل شده است که به دین و فرهنگ خاصی محدود نمیشود؛ تعالیمی مثل گردش بر مدار توحید، مبارزه با شیطان و قربانی برای خداوند و. . . ؛ به این ترتیب حج بزرگترین فراخوان و تجمع بشری است که از نظر قدمت، گستردگی و عمق معارف و سطح مناسک برتر از همه تجمعهای دینی در جهان است.