- دیباچه 1
- پیشگفتار 4
- درس اول: جایگاه و اسرار حج 7
- 1. نامگذاری حج و حکمتها 7
- اشاره 7
- اشاره 12
- 2. جایگاه حج 12
- الف. وراثت بهشت 13
- ب. جهاد ضعیفان 15
- ج. انفاق برای حج 16
- 3. جایگاه حجگزار 19
- الف. میهمان خدا (ضیف الله) 19
- اشاره 19
- ب. باریافته خدا (وفد الله) 22
- ج. در ضمان الهی (ضمان الله) 23
- 4. حکمتها و آثار حج 26
- اشاره 26
- الف. تندرستی 27
- ب. رزق فراوان 28
- ج. شفاعت 30
- د. نور 31
- خلاصه درس 35
- خودآزمایی 37
- اشاره 38
- درس دوم: اسرار عرفانی کعبه 38
- درآمد 38
- 1. شروع ساختن کعبه 39
- اشاره 42
- 2. اسرار نامهای کعبه 42
- الف. کعبه 43
- ب. عتیق 45
- ج. بکّه 48
- 3. اسرار عرفانی کعبه 49
- اشاره 49
- الف. شکوه و عظمت کعبه 51
- اشاره 51
- مسخ گنهکار 51
- کشتن بیادب 52
- ب. فضل و رحمت 53
- برگزیده خدا 53
- اشاره 53
- آمرزش گناهان 55
- مصافحه با خدا 56
- نگاه به کعبه 58
- خلاصه درس 61
- خودآزمایی 65
- درآمد 66
- اشاره 66
- درس سوّم: اسرار عرفانی احرام 66
- 1. دوری از معاصی 67
- اسرار احرام 67
- 2. حرمت کعبه 68
- 3. جذبه 69
- 5. سفر معنوی 72
- 4. حضور 72
- اسرار میقات 75
- 1. کندن لباس معصیت 75
- 2. زیارت جمال خدا 77
- اسرار واجبات احرام 80
- 1. هجرت باطنی و اخلاص 81
- اسرار نیت 81
- 2. قصد تحول 82
- 1. پاسخ به دعوت خدا 84
- اسرار تلبیه 84
- 2. سکوت معصیت 88
- 3. هماهنگی با ابراهیم 89
- 4. زمزمه هستی 91
- اشاره 93
- اسرار لباس احرام 93
- الف) اسرار کندن لباس 93
- ب) اسرار پوشیدن لباس 97
- اشاره 98
- اسرار محرمات احرام 98
- 1. قلب زائر صید خدا 99
- 2. آینه و سرمه زینت 102
- 3. سایه و ذوب گناه 103
- 5. تجربه برادری 104
- 6. رحمت و آشتی 104
- خلاصه درس 105
- خودآزمایی 109
- اشاره 110
- درس چهارم: اسرار عرفانی طواف، نماز طواف، سعی و تقصیر 110
- درآمد 111
- اسرار طواف 111
- 1. تشبّه به فرشتگان 111
- 2. طهارت از شهود غیر 114
- 3. حدیث شمع و پروانه 116
- 4. هفت شهر عشق 117
- 1. سنگ بهشتی 121
- اسرار حجرالأسود 121
- 2. حضور در بهشت 122
- 3. علت سیاهی 123
- اشاره 125
- اسرار نماز طواف 125
- الف. نماز نیاز 126
- ب. نماز حضور 130
- ج. نماز ولایت 132
- اسرار سعی 134
- اشاره 134
- 1. طهارت درونی 137
- 2. شفاعت فرشتگان 138
- 3. محبوب خدا 139
- 5. امید هاجر 141
- 4. سعی ابراهیم (ع) 141
- 6. سرّ هروله 143
- اشاره 144
- سرّ سنگ صفا و مروه 144
- 1. سنگ و بیم 145
- 2. سنگ و حیات 145
- 3. سنگ و جمال و جلال 146
- 4. سنگ و تسبیح 147
- سرّ آغاز کردن از صفا 148
- سرّ تقصیر 149
- خلاصه درس 152
- خودآزمایی 157
- درآمد 159
- درس پنجم: اسرار عرفانی عرفات، مشعر، منی، رمی و قربانی 159
- اشاره 159
- سرّ ترویه 161
- 1. موقف معرفت و بصیرت 162
- اسرار عرفات 162
- 2. وادی شور و عشق 165
- 3. عرصات قیامت 167
- سرّ عصر عرفات 171
- اشاره 172
- اسرار عرفانی مشعر 172
- 1. شمیم رحمت 174
- 2. توشه تقوا 175
- اشاره 178
- اسرار رمی در سرزمین منی 178
- 1. راندن شیطان 179
- 2. ذخیره نور 181
- اسرار قربانی 182
- اشاره 182
- 1. تقوا و اخلاص 183
- 2. مهار نفس 186
- اسرار حلق 187
- سرّ وداع 189
- خلاصه درس 193
- خودآزمایی 197
- اشاره 199
- سرّ ختم حج به مدینه منوره 199
- درس ششم: فضائل مدینه منّوره 199
- 1. محبوب نبی (ص) 201
- شهر مدینه منوره 201
- 2. شهر خلیفه خدا 203
- فضائل مسجد النبی (ص) 205
- فضائل بقیع 210
- خلاصه درس 211
- خودآزمایی 214
- کتابنامه 215
دیباچه
مراتب معنوی حج، که سرمایه جاودانه است و انسان را به افق توحید و تنزیه نزدیک مینماید، حاصل نخواهد شد مگر آنکه دستورات عبادی حج به طور صحیح و شایسته و مو به مو عمل شود.(1) حج نمایشی باشکوه از اوج رهایی انسان موحد از همه چیز جز او و عرصه پیکاری فرا راه توسن نفس و جلوه بیمانندی از عشق، ایثار، آگاهی و مسئولیت در گستره حیات فردی و اجتماعی است. پس حج تبلور تمام عیار حقایق و ارزشهای مکتب اسلام است.
مؤمنان زنگار دل را با زمزم زلال توحید میزدایند و با حضرت دوست تجدید میثاق میکنند و گرچه میراث ادب و فرهنگ ما، مشحون از آموزههای حیاتبخش حج است، اما هنوز ابعاد بیشماری از این فریضه مهم، ناشناخته و مهجور مانده است.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در پرتو اندیشههای تابناک امام خمینی (قدس سره) حج را نیز همچون دیگر معارف و احکام اسلامی، در جایگاه واقعی خویش نشاند و سیمای راستین و محتوای غنی آن را نمایاند. اما
1- امام خمینی، صحیفه نور، ج 19، ص 25.