درسنامه اسرار حج صفحه 45

کعبه دارای دوگونه بلندی است: ظاهری و معنوی. هم به‌لحاظ ظاهر بنای کعبه از سطح زمین ارتفاع دارد، هم به‌لحاظ شرافت و عظمتی که نزد خدا دارد، رفعت و بلندای معنوی دارد. احتمالًا به همین دلیل است که ساختن بنایی بلندتر از خانه کعبه مجاز نیست.(1)

ب. عتیق‌

عنوان «عتیق» در قرآن در دو مورد ذکر شده است: یکی در باب طواف خانه خداست: (وَ لْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ الْعَتِیقِ)؛(2) و دیگری درباره جایگاه قربانی‌ها می‌باشد: (ثُمَّ مَحِلُّها إِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیقِ).(3) در زمینه علت این نامگذاری وجوه مختلفی بیان شده است که عبارتند از:

1. آزاد؛ در احادیث بیان‌های مختلفی درباره آزادی کعبه ذکر شده است؛ از جمله این‌که:

- آزاد از مالکیت مردم. هر خانه‌ای که در زمین ساخته شود، مالکی از انسان‌ها دارد، مگر خانه خدا که مالک آن فقط خداست. ابوحمزه ثمالی می‌گوید: در مسجدالحرام بودم و به امام (ع) عرض کردم که خداوند چرا این خانه را عتیق نامید؟ امام (ع) فرمود:

1- فروع کافی، ج 4، ص 230؛ بحارالانوار، ج 96، ص 60
2- حج: 29
3- حج: 933