مصباح الحرمین صفحه 35

گفت: در بصره وقتی به خدمت حمّاد رسیدم به من گفت: آن دعا را در خاطر داری؟

گفتم: بلی، گفت: بیا و خانه مرا ببین که از این بهتر در شهر خانه نیست، و زنی که از بزرگترین زنان این شهر است به حَسَب و نَسب، نصیب من شده، و اولاد صالح روزیم گشته که همه کس ایشان را عزیز و محترم می‌دارند، و چهل و هشت مرتبه حج کرده‌ام.

راوی گوید: بعد از آن، دو حجّ دیگر کرده و در حجّ آخری در جُحفه به رحمت الهی واصل شد؛ رضوان‌اللَّه علیه (1) 119.

الفصلُ الخامس در وجه تسمیه مکّه و کعبه

گفته‌اند که مسلمین و یهود با همدیگر تفاخُر (2) 120 می‌کردند، پس یهود می‌گفت که بیت‌المقدّس افضل و اعظم است از کعبه بجهت اینکه آنجا هجرتگاه (3) 121 انبیا است و زمینی است مقدّس و پاکیزه، و مسلمین می‌گفتند که کعبه افضل از بیت‌المقدّس است؛ پس نازل فرمود خلّاق عالم این آیه شریفه را: ی انَّ اوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمینَ‌ی (4) 122، یعنی: بدرستی که اوّل خانه‌ای که قرار داده شده از برای مردم بجهت عبادت، هرآینه آن خانه‌ای است که در بکّه است در حالتی که مبارک است و هدایت است بر عالمیان (5) 123.

قیلَ: بکّه، زمین بیت‌اللَّه است و مکّه سایر بلد است، و قیلَ: هر دو تا، یعنی بکّه و مکّه، دو اسمند بر شهر، و باء و میم، در زبان عرب مقلوب همدیگر شده و بدل یکدیگر استعمال می‌شوند مثل: سَبُدَ رأسَهُ و سَمُدَهُ، یعنی: تراشید سر خود را.

وجه تسمیه: به هر تقدیر بکّه نامیده شده بجهت آنکه در آنجا گریه می‌کنند مردان و

1- - بحار 47/ 116 ب 5 ح 153؛ الخرائج 1/ 304 ب 7.
2- - تَفاخُر: با یکدیگر فخر کردن. لغت نامه.
3- - هِجرَتگاه: جای هجرت، محلّی که بدان مهاجرت کنند. لغت نامه.
4- - آل‌عمران/ 96.
5- - روض‌الجنان 4/ 437؛ جلاء الاذهان 2/ 84.