نمادها و رمزواره‌های‌حج: نشانه‌های الهی درسرزمین وحی صفحه 149

در حدیثی دیگر از امام باقر (ع) روایت شده است:

«إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَهُ قَبْلَ الْأَرْضِ ثُمَّ خَلَقَ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِ فَدَحَاهَا مِنْ تَحْتِهِ» (1)

«خداوند، کعبه را قبل از خلقت زمین آفرید. سپس به آفرینش زمین پرداخت و آن را از زیر کعبه گسترش داد.»

کعبه، نقطه مرکزی زمین

از آنجا که کعبه، نماد حریم ربوبی و ولایت اهل‌بیت (علیهما السلام) است، خداوند کعبه را در نقطه‌ای مرکزی جای داده تا از یکسان بودن مردم در مکلف بودن به ربوبیت الهی خبر دهد. در احادیث آمده است نخستین نقطه‌ای که در روی زمین آفریده شد و از آن، مِنی، عرفات و مشعر به وجود آمد و سپس سایر بخش‌های زمین از آنجا گسترش یافت، مکان کعبه بود که در وسط قسمت

خشکی زمین قرار گرفته و سایر خشکی‌ها بهصورت منظم، پیرامون آن واقع شد. امام‌صادق (ع) در این‌باره فرمودند:

«إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ دَحَا الْأَرْضَ مِنْ تَحْتِ الْکَعْبَةِ إِلَی مِنًی ثُمَّ دَحَاهَا مِنْ مِنًی إِلَی عَرَفَاتٍ ثُمَّ دَحَاهَا مِنْ عَرَفَاتٍ إِلَی مِنًی فَالْأَرْضُ مِنْ عَرَفَاتٍ وَ عَرَفَاتٌ مِنْ مِنًی وَ

مِنًی مِنَ الْکَعْبَةِ» (2)

«خداوند زمین را از زیر کعبه به سوی مِنی گسترش داد. سپس آن را از مِنی تا