نمادها و رمزواره‌های‌حج: نشانه‌های الهی درسرزمین وحی صفحه 71

آمده است:

«وَ لَا یَجِبُ فِی أصْلِ الشَّرْعِ إلَّا مَرَّةً وَاحِدَةً فِی تَمَامِ العُمْرِ وَ هُوَ الْمُسَمَّی بِحَجَّةِ الإسْلامِ، أیْ الْحَجُّ الَّذِی بُنِیَ عَلَیْهِ الإسْلامُ مِثْلُ الصَّلاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْخُمْسِ وَ الزَّکَاةِ وَ مَا نُقِلَ عَنِ الصَّدُوقِ فِی العِلَلِ مِنْ وُجُوبِهِ عَلَی أهْلِ الْجِدَةِ کُلَّ عَامٍ عَلَی فَرْضِ ثُبُوتِهِ شَاذٌّ مُخَالِفٌ لِلإجْماعِ وَ الأخْبَارِ وَ لا بُدَّ مِنْ حَمْلِهِ عَلَی بَعْضِ الْمَحَامِلِ کَالأخْبَارِ الوَارِدَةِ بِهذَا الْمَضْمُونِ مِنْ إرَادَةِ الِ‌اسْتِحْبَابِ الْمُؤَکَّدِ»(1)

«حج تمتع که مانند نماز، روزه، خمس و زکات (یکی از پایه‌هایی است که) اسلام بر آن نهاده شده، در اصل، تنها یک‌بار در عمر واجب می‌شود و از آن، به حَجَّةالاسلام یاد می‌شود و آنچهصدوق در علل، به عنوان وجوب همه ساله حج بر اهل استطاعت آورده، به فرض اثبات، فتوایی نادر و مخالف اجماع و روایات است و باید آن را بر این حمل کنیم که اخبار وارده در این زمینه، استحباب مؤکد را اراده نموده است.»

نکته و اشاره

با توجه به مطالب ذکرشده و روایاتی که مطابق با فقه شیعه به عنوان مستندِ یک‌بار واجب شدن حج تمتع در طول عمر بیان کردیم، به خوبی فهمیده می‌شود که اگر مشقت‌های حج و دوری مسافت نمی‌بود، این عمل به طور مستمر واجب می‌گردید. اما از آنجا که اراده خداوند از مناسک حج و حضور در مواقف آن، بکارگیری آموزه‌های حج در زندگی به منظور توبه از گناه و نافرمانی است، از این‌رو احادیث ناظر به وجوب هر ساله حج بر این معنا حمل شده و بر ضرورت بکارگیری آموزه‌های حج در پی هر گناه دلالت دارد و احادیث مربوط به یک‌بار واجب بودن حج در طول عمر (که دیدگاه فقه شیعه بر آن مبتنی می‌باشد) ناظر