- دیباچه 1
- درس اول: تعیین هدف، آگاهی کامل، ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 4
- هدفهای آموزشی 4
- تعیین هدف 5
- آگاهی کامل 7
- ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 10
- خلاصه درس 12
- خود آزمایی 13
- هدفهای آموزشی 14
- درس دوم: تأمین مخارج، توشه حلال، حلالیت طلبی، انتخاب همراه، مشوقان خوبیها 14
- تأمین مخارج خانواده 15
- زاد و توشه حلال 17
- خداحافظی و حلالیتطلبی 20
- انتخاب همراه 23
- مشوّقان خوبیها 25
- خلاصه درس 26
- خودآزمایی 27
- درس سوم: انتخاب مدیر، همراهان شایسته، لوازم سفر، آغاز سفر با نماز و دعا 28
- هدفهای آموزشی 28
- انتخاب مدیر 29
- همراهان شایسته 31
- نیازمندیهای سفر 33
- همراه داشتن خوراکی 35
- همراه داشتن دارو 36
- همراه داشتن تربت حسینی 37
- آغاز سفر با نماز 38
- دعا هنگام خروج 39
- خلاصه درس 42
- خود آزمایی 43
- درس چهارم: توبه و استغفار، اخلاص، وصیت و غسل 44
- هدفهای آموزشی 44
- توبه و استغفار 45
- اخلاص در نیت 48
- وصیت 50
- غسل 52
- خلاصه درس 53
- خود آزمایی 54
- هدفهای آموزشی 55
- درس پنجم: پرهیز از عجله، حفظ اثاثیه و پرداخت هزینهها، یادآوری نعمت ها، صدقه دادن 55
- پرهیز از عجله و شتاب 56
- حفظ دارایی و اثاثیه 57
- پرداخت هزینهها 58
- یادآوری نعمتهای خداوند 59
- صدقه 61
- خلاصه درس 63
- خودآزمایی 64
- درس ششم: اخلاق حاجی، مهرورزی، احترام و سلام کردن به همسفران، لبخند وکمک به آنان 65
- هدفهای آموزشی 65
- اخلاق حاجیان 66
- احترام به سالخوردگان 70
- مهرورزی به مردم 70
- سلام کردن به همسفران 71
- لبخند به همسفران 73
- کمک به همسفران 74
- خلاصه درس 77
- خودآزمایی 78
- درس هفتم: ترک ناسازگاری، آزارنرساندن، نادیده گرفتن لغزشها، بازگو نکردن خاطرات تلخ، ... 79
- هدفهای آموزشی 79
- ترک ناسازگاری 80
- آزار نرساندن به همسفران 82
- نادیده گرفتن لغزشها 83
- بازگو نکردن خاطرات تلخ 84
- جوانمردی در سفر 85
- مدارا با بیماران 87
- حل مشکلات همسفران 88
- خلاصه درس 90
- خود آزمایی 91
- هدفهای آموزشی 92
- درس هشتم: رازداری، پرهیز از سوء ظن و ... 92
- رازداری 93
- پرهیز از سوء ظن 94
- مخفیکاری ممنوع 95
- چشم به مال دیگران نداشتن 96
- صبر در برابر مشکلات 97
- خود آزمایی 100
- خلاصه درس 100
- درس نهم: دوستی در سفر، نامهنگاری، ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 101
- هدفهای آموزشی 101
- شناخت دوست 102
- 1. خوشخویی با مردم 103
- راههای تحکیم دوستی در سفر 103
- اشاره 103
- 2. خوشرفتاری با مردم 103
- 7. تواضع 104
- 3. اخلاص در دوستی 104
- 4. خوشرویی 104
- 6. اظهار دوستی 104
- 5. رعایت ادب 104
- 8. وفاداری 105
- 10. مدارا با مردم 105
- عوامل گسستن دوستیها 105
- اشاره 105
- 9. رعایت انصاف 105
- 1. بدخلقی 105
- 2. عیبجویی 105
- 8. حسدورزی 106
- 5. تنگ چشمی 106
- 3. جدال 106
- 7. کینه توزی 106
- 6. تکبر 106
- 4. ستیزه جویی 106
- 10. نیرنگ و فریبکاری 107
- ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 107
- نامهنگاری 107
- 9. دست انداختن دیگران 107
- خلاصه درس 109
- خودآزمایی 110
- درس دهم: موعظههای لقمان به مسافران، زینت تشیع بودن، ایجاد جاذبه برای دیگران 111
- هدفهای آموزشی 111
- مواعظ لقمان به مسافران 112
- زینت تشیع 114
- ایجاد جاذبه 117
- خلاصه درس 119
- خودآزمایی 120
- هدفهای آموزشی 121
- درس یازدهم: عبادت، توجه به اوقات نماز، نماز نیکو، شرکت در جماعت 121
- عبادت 122
- توجه به اوقات نماز 124
- نماز نیکو 128
- شرکت در نماز جماعت 130
- خلاصه درس 134
- خودآزمایی 135
- هدفهای آموزشی 136
- درس دوازدهم: پرهیز از اسراف، پرخوری و خواب زیاد، رعایت نکات بهداشتی 136
- پرهیز از اسراف 137
- پرهیز از پرخوری و خواب زیاد 139
- مسواک زدن 141
- چند نکته مهم بهداشتی دیگر 143
- خلاصه درس 144
- خودآزمایی 145
- هدفهای آموزشی 146
- درس سیزدهم: آداب ورود به حرم و شهر مکهومسجدالحرام، ادب لبیک، ادب طواف و سعی 146
- آداب ورود به منطقه حرم و شهر مکه 147
- آداب ورود به مسجد الحرام 148
- 1. خشوع 153
- اشاره 153
- ادب لبّیک گفتن 153
- 3. بلند گفتن لبیک برای مردان 154
- 2. تکرار لبّیک 154
- 1. توجّه به خداوند 155
- ادب طواف 155
- 2. متعادل راه برود 155
- اشاره 155
- 4. قطع لبیک با دیدن خانههای مکه 155
- 3. طواف نکردن در حال خستگی 156
- ادب سعی 156
- خلاصه درس 158
- خود آزمایی 159
- هدفهای آموزشی 160
- درس چهاردهم اغتنام فرصتها، حفظ ارزشهای اخلاقی، حرمت کعبه، طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام)، انس با قرآن 160
- اغتنام فرصتها 161
- نگاه داشتن حرمت کعبه 165
- حفظ ارزشهای اخلاقی 165
- طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام) 166
- انس با قرآن 168
- خلاصه درس 169
- خودآزمایی 169
- هدفهای آموزشی 171
- درس پانزدهم: آداب زیارت و رعایت وقار، زیارت رسول خدا (ص) 171
- آداب عمومی زیارت 172
- آداب زیارت 172
- رعایت وقار در زیارت 174
- زیارت رسول خدا (ص) 176
- زیارت رسول خدا (ص) 177
- خلاصه درس 184
- خود آزمایی 185
- هدفهای آموزشی 186
- درس شانزدهم: کوتاه کردن سفر، آداب خروج از مکّه، نشانه قبولی حج، هدیه سفر، پاداش حج 186
- کوتاه کردن سفر 187
- 1. صدقه دادن 188
- اشاره 188
- آداب خروج از مکّه 188
- 2. وداع با کعبه 188
- نشانه قبولی حج 190
- هدیه سفر 192
- دعا در بازگشت 193
- پاداش حج 194
- خلاصه درس 196
- خود آزمایی 196
- درس هفدهم: حج کامل، برکات و دستاوردهای حج 197
- هدفهای آموزشی 197
- حج کامل 198
- اشاره 199
- برکات حج 199
- 1. پاکی از گناه 199
- 2. راهیابی به بهشت 201
- 3. نورانیت 201
- 4. دستیابی به خیر دنیا و آخرت 202
- 6. همنشینی با پیامبران و صالحان 203
- 5. آرامش دل 203
- 7. در امان بودن از عذاب 204
- 8. علوّ درجه در بهشت 205
- 9. استجابت دعا 205
- 12. پیشگیری از هلاکت 206
- 10. پیشگیری از تنگدستی 206
- 11. دستیابی به سلامتی 206
- 13. شفاعت پیامبر (ص) 207
- خودآزمایی 207
- خلاصه درس 207
زینت تشیع
زائران ایرانی سفیران مذهب تشیع و انقلاب اسلامی در سرزمین وحی‌اند و مسلمانان حاضر در آن دیار، شیعه بودن و ویژگی‌های تشیع را در رفتار و کردار ایرانیان می‌بینند، بنابراین باید به شکلی عمل کنند که باعث زینت و افتخار پیشوایان خود باشند.
هشام کندی می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود:
«شما را برحذر می‌دارم از این که کاری انجام دهید که به خاطر آن، ما را سرزنش کنند؛ زیرا فرزندِ بد، با عمل خود پدر را بدنام می‌کند. شما برای آن کس که خود را به او بسته و از دیگران به خاطر او گسسته‌اید آبرو و زینت باشید، در میان عشایر آنان نماز بگزارید(یعنی در نماز جماعت آنان شرکت کنید) بیماران آن‌ها را عیادت کنید، در تشییع جنازه آنان حاضر شوید و مبادا آن‌ها در کار خیر بر شما سبقت گیرند، شما در انجام کارهای خیر از آن‌ها سزاوارترید (1) ...»
معاویةبن وهب گوید: خدمت امام صادق(ع) آمده، گفتم:
ما(پیروان شما) شایسته است که در رفتار با هم‌مذهبان خود و نیز مردم دیگری که با آنان معاشرت داریم چگونه رفتار کنیم؟
حضرت در پاسخ فرمود:
«امانت آنان را به آن‌ها برگردانید، بیمارانشان را عیادت کنید و در تشییع جنازه‌های آنان حضور یابید.» (2)
1- کافی، ج 2، ص 219.
2- همان، ص 635.