- دیباچه 1
- هدفهای آموزشی 4
- درس اول: تعیین هدف، آگاهی کامل، ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 4
- تعیین هدف 5
- آگاهی کامل 7
- ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 10
- خلاصه درس 12
- خود آزمایی 13
- هدفهای آموزشی 14
- درس دوم: تأمین مخارج، توشه حلال، حلالیت طلبی، انتخاب همراه، مشوقان خوبیها 14
- تأمین مخارج خانواده 15
- زاد و توشه حلال 17
- خداحافظی و حلالیتطلبی 20
- انتخاب همراه 23
- مشوّقان خوبیها 25
- خلاصه درس 26
- خودآزمایی 27
- هدفهای آموزشی 28
- درس سوم: انتخاب مدیر، همراهان شایسته، لوازم سفر، آغاز سفر با نماز و دعا 28
- انتخاب مدیر 29
- همراهان شایسته 31
- نیازمندیهای سفر 33
- همراه داشتن خوراکی 35
- همراه داشتن دارو 36
- همراه داشتن تربت حسینی 37
- آغاز سفر با نماز 38
- دعا هنگام خروج 39
- خلاصه درس 42
- خود آزمایی 43
- درس چهارم: توبه و استغفار، اخلاص، وصیت و غسل 44
- هدفهای آموزشی 44
- توبه و استغفار 45
- اخلاص در نیت 48
- وصیت 50
- غسل 52
- خلاصه درس 53
- خود آزمایی 54
- درس پنجم: پرهیز از عجله، حفظ اثاثیه و پرداخت هزینهها، یادآوری نعمت ها، صدقه دادن 55
- هدفهای آموزشی 55
- پرهیز از عجله و شتاب 56
- حفظ دارایی و اثاثیه 57
- پرداخت هزینهها 58
- یادآوری نعمتهای خداوند 59
- صدقه 61
- خلاصه درس 63
- خودآزمایی 64
- هدفهای آموزشی 65
- درس ششم: اخلاق حاجی، مهرورزی، احترام و سلام کردن به همسفران، لبخند وکمک به آنان 65
- اخلاق حاجیان 66
- احترام به سالخوردگان 70
- مهرورزی به مردم 70
- سلام کردن به همسفران 71
- لبخند به همسفران 73
- کمک به همسفران 74
- خلاصه درس 77
- خودآزمایی 78
- درس هفتم: ترک ناسازگاری، آزارنرساندن، نادیده گرفتن لغزشها، بازگو نکردن خاطرات تلخ، ... 79
- هدفهای آموزشی 79
- ترک ناسازگاری 80
- آزار نرساندن به همسفران 82
- نادیده گرفتن لغزشها 83
- بازگو نکردن خاطرات تلخ 84
- جوانمردی در سفر 85
- مدارا با بیماران 87
- حل مشکلات همسفران 88
- خلاصه درس 90
- خود آزمایی 91
- هدفهای آموزشی 92
- درس هشتم: رازداری، پرهیز از سوء ظن و ... 92
- رازداری 93
- پرهیز از سوء ظن 94
- مخفیکاری ممنوع 95
- چشم به مال دیگران نداشتن 96
- صبر در برابر مشکلات 97
- خلاصه درس 100
- خود آزمایی 100
- درس نهم: دوستی در سفر، نامهنگاری، ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 101
- هدفهای آموزشی 101
- شناخت دوست 102
- اشاره 103
- 1. خوشخویی با مردم 103
- راههای تحکیم دوستی در سفر 103
- 2. خوشرفتاری با مردم 103
- 7. تواضع 104
- 4. خوشرویی 104
- 6. اظهار دوستی 104
- 3. اخلاص در دوستی 104
- 5. رعایت ادب 104
- 10. مدارا با مردم 105
- 8. وفاداری 105
- عوامل گسستن دوستیها 105
- 9. رعایت انصاف 105
- اشاره 105
- 1. بدخلقی 105
- 2. عیبجویی 105
- 8. حسدورزی 106
- 5. تنگ چشمی 106
- 3. جدال 106
- 4. ستیزه جویی 106
- 6. تکبر 106
- 7. کینه توزی 106
- ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 107
- 10. نیرنگ و فریبکاری 107
- نامهنگاری 107
- 9. دست انداختن دیگران 107
- خلاصه درس 109
- خودآزمایی 110
- هدفهای آموزشی 111
- درس دهم: موعظههای لقمان به مسافران، زینت تشیع بودن، ایجاد جاذبه برای دیگران 111
- مواعظ لقمان به مسافران 112
- زینت تشیع 114
- ایجاد جاذبه 117
- خلاصه درس 119
- خودآزمایی 120
- هدفهای آموزشی 121
- درس یازدهم: عبادت، توجه به اوقات نماز، نماز نیکو، شرکت در جماعت 121
- عبادت 122
- توجه به اوقات نماز 124
- نماز نیکو 128
- شرکت در نماز جماعت 130
- خلاصه درس 134
- خودآزمایی 135
- هدفهای آموزشی 136
- درس دوازدهم: پرهیز از اسراف، پرخوری و خواب زیاد، رعایت نکات بهداشتی 136
- پرهیز از اسراف 137
- پرهیز از پرخوری و خواب زیاد 139
- مسواک زدن 141
- چند نکته مهم بهداشتی دیگر 143
- خلاصه درس 144
- خودآزمایی 145
- هدفهای آموزشی 146
- درس سیزدهم: آداب ورود به حرم و شهر مکهومسجدالحرام، ادب لبیک، ادب طواف و سعی 146
- آداب ورود به منطقه حرم و شهر مکه 147
- آداب ورود به مسجد الحرام 148
- اشاره 153
- 1. خشوع 153
- ادب لبّیک گفتن 153
- 3. بلند گفتن لبیک برای مردان 154
- 2. تکرار لبّیک 154
- 2. متعادل راه برود 155
- 1. توجّه به خداوند 155
- اشاره 155
- ادب طواف 155
- 4. قطع لبیک با دیدن خانههای مکه 155
- 3. طواف نکردن در حال خستگی 156
- ادب سعی 156
- خلاصه درس 158
- خود آزمایی 159
- درس چهاردهم اغتنام فرصتها، حفظ ارزشهای اخلاقی، حرمت کعبه، طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام)، انس با قرآن 160
- هدفهای آموزشی 160
- اغتنام فرصتها 161
- نگاه داشتن حرمت کعبه 165
- حفظ ارزشهای اخلاقی 165
- طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام) 166
- انس با قرآن 168
- خودآزمایی 169
- خلاصه درس 169
- درس پانزدهم: آداب زیارت و رعایت وقار، زیارت رسول خدا (ص) 171
- هدفهای آموزشی 171
- آداب عمومی زیارت 172
- آداب زیارت 172
- رعایت وقار در زیارت 174
- زیارت رسول خدا (ص) 176
- زیارت رسول خدا (ص) 177
- خلاصه درس 184
- خود آزمایی 185
- هدفهای آموزشی 186
- درس شانزدهم: کوتاه کردن سفر، آداب خروج از مکّه، نشانه قبولی حج، هدیه سفر، پاداش حج 186
- کوتاه کردن سفر 187
- اشاره 188
- 1. صدقه دادن 188
- آداب خروج از مکّه 188
- 2. وداع با کعبه 188
- نشانه قبولی حج 190
- هدیه سفر 192
- دعا در بازگشت 193
- پاداش حج 194
- خود آزمایی 196
- خلاصه درس 196
- هدفهای آموزشی 197
- درس هفدهم: حج کامل، برکات و دستاوردهای حج 197
- حج کامل 198
- اشاره 199
- 1. پاکی از گناه 199
- برکات حج 199
- 3. نورانیت 201
- 2. راهیابی به بهشت 201
- 4. دستیابی به خیر دنیا و آخرت 202
- 6. همنشینی با پیامبران و صالحان 203
- 5. آرامش دل 203
- 7. در امان بودن از عذاب 204
- 8. علوّ درجه در بهشت 205
- 9. استجابت دعا 205
- 10. پیشگیری از تنگدستی 206
- 12. پیشگیری از هلاکت 206
- 11. دستیابی به سلامتی 206
- 13. شفاعت پیامبر (ص) 207
- خودآزمایی 207
- خلاصه درس 207
بیماریهای سطحی مقداری دارو با خود داشته باشند، تا در صورت نیاز از آن استفاده کنند.
لقمان حکیم به فرزندش فرمود:
« [در مسافرت] با خود دارو بردار [تا در صورت نیاز] هم تو و هم همسفرانت از آن بهرهگیرند ...». (1)
همراه داشتن تربت حسینی
یکی از توصیههای امام صادق(ع) به مسافران این است که مقداری تربت امام حسین(ع) در سفر همراه داشته باشند.
روزی از آن حضرت پرسیدند: ای فرزند رسولخدا(ص)، همانگونه که تربت قبر حسین بن علی(علیهما السلام) شفای هر دردی است، آیا ایمنبخش از هر ترس و نگرانی هم هست؟
امام صادق(ع) فرمود: آری، اگر یکی از شما بخواهد از هر ترسی در امان باشد، تسبیحی از تربت حسین(ع) با خود برگیرد و هنگام خفتن در بستر، دعای وقت خفتن را سه مرتبه بخواند، آنگاه آن تربت را بوسیده، بر چشمان خود بگذارد و این گونهبگوید:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذِهِ التُّرْبَةِ وَ بِحَقِّ صَاحِبِهَا وَ بِحَقِّ جَدِّهِ وَ بِحَقِّ أَبِیهِ وَ بِحَقِّ أُمِّهِ وَ أَخِیهِ وَ بِحَقِّ وُلْدِهِ الطَّاهِرِینَ اجْعَلْهَا شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ أَمَاناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ سُوءٍ». (2)
1- من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 185، ح 834.
2- وسائلالشیعه، ج 11، ص 427.