- دیباچه 1
- درس اول: تعیین هدف، آگاهی کامل، ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 4
- هدفهای آموزشی 4
- تعیین هدف 5
- آگاهی کامل 7
- ضرورت فراگیری احکام و مناسک حج 10
- خلاصه درس 12
- خود آزمایی 13
- هدفهای آموزشی 14
- درس دوم: تأمین مخارج، توشه حلال، حلالیت طلبی، انتخاب همراه، مشوقان خوبیها 14
- تأمین مخارج خانواده 15
- زاد و توشه حلال 17
- خداحافظی و حلالیتطلبی 20
- انتخاب همراه 23
- مشوّقان خوبیها 25
- خلاصه درس 26
- خودآزمایی 27
- هدفهای آموزشی 28
- درس سوم: انتخاب مدیر، همراهان شایسته، لوازم سفر، آغاز سفر با نماز و دعا 28
- انتخاب مدیر 29
- همراهان شایسته 31
- نیازمندیهای سفر 33
- همراه داشتن خوراکی 35
- همراه داشتن دارو 36
- همراه داشتن تربت حسینی 37
- آغاز سفر با نماز 38
- دعا هنگام خروج 39
- خلاصه درس 42
- خود آزمایی 43
- درس چهارم: توبه و استغفار، اخلاص، وصیت و غسل 44
- هدفهای آموزشی 44
- توبه و استغفار 45
- اخلاص در نیت 48
- وصیت 50
- غسل 52
- خلاصه درس 53
- خود آزمایی 54
- هدفهای آموزشی 55
- درس پنجم: پرهیز از عجله، حفظ اثاثیه و پرداخت هزینهها، یادآوری نعمت ها، صدقه دادن 55
- پرهیز از عجله و شتاب 56
- حفظ دارایی و اثاثیه 57
- پرداخت هزینهها 58
- یادآوری نعمتهای خداوند 59
- صدقه 61
- خلاصه درس 63
- خودآزمایی 64
- درس ششم: اخلاق حاجی، مهرورزی، احترام و سلام کردن به همسفران، لبخند وکمک به آنان 65
- هدفهای آموزشی 65
- اخلاق حاجیان 66
- احترام به سالخوردگان 70
- مهرورزی به مردم 70
- سلام کردن به همسفران 71
- لبخند به همسفران 73
- کمک به همسفران 74
- خلاصه درس 77
- خودآزمایی 78
- هدفهای آموزشی 79
- درس هفتم: ترک ناسازگاری، آزارنرساندن، نادیده گرفتن لغزشها، بازگو نکردن خاطرات تلخ، ... 79
- ترک ناسازگاری 80
- آزار نرساندن به همسفران 82
- نادیده گرفتن لغزشها 83
- بازگو نکردن خاطرات تلخ 84
- جوانمردی در سفر 85
- مدارا با بیماران 87
- حل مشکلات همسفران 88
- خلاصه درس 90
- خود آزمایی 91
- هدفهای آموزشی 92
- درس هشتم: رازداری، پرهیز از سوء ظن و ... 92
- رازداری 93
- پرهیز از سوء ظن 94
- مخفیکاری ممنوع 95
- چشم به مال دیگران نداشتن 96
- صبر در برابر مشکلات 97
- خود آزمایی 100
- خلاصه درس 100
- درس نهم: دوستی در سفر، نامهنگاری، ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 101
- هدفهای آموزشی 101
- شناخت دوست 102
- 2. خوشرفتاری با مردم 103
- راههای تحکیم دوستی در سفر 103
- اشاره 103
- 1. خوشخویی با مردم 103
- 5. رعایت ادب 104
- 7. تواضع 104
- 3. اخلاص در دوستی 104
- 4. خوشرویی 104
- 6. اظهار دوستی 104
- عوامل گسستن دوستیها 105
- 9. رعایت انصاف 105
- 2. عیبجویی 105
- 1. بدخلقی 105
- 8. وفاداری 105
- اشاره 105
- 10. مدارا با مردم 105
- 8. حسدورزی 106
- 5. تنگ چشمی 106
- 3. جدال 106
- 6. تکبر 106
- 7. کینه توزی 106
- 4. ستیزه جویی 106
- نامهنگاری 107
- 10. نیرنگ و فریبکاری 107
- ثبت خاطرات سفر و سفرنامه نویسی 107
- 9. دست انداختن دیگران 107
- خلاصه درس 109
- خودآزمایی 110
- درس دهم: موعظههای لقمان به مسافران، زینت تشیع بودن، ایجاد جاذبه برای دیگران 111
- هدفهای آموزشی 111
- مواعظ لقمان به مسافران 112
- زینت تشیع 114
- ایجاد جاذبه 117
- خلاصه درس 119
- خودآزمایی 120
- درس یازدهم: عبادت، توجه به اوقات نماز، نماز نیکو، شرکت در جماعت 121
- هدفهای آموزشی 121
- عبادت 122
- توجه به اوقات نماز 124
- نماز نیکو 128
- شرکت در نماز جماعت 130
- خلاصه درس 134
- خودآزمایی 135
- هدفهای آموزشی 136
- درس دوازدهم: پرهیز از اسراف، پرخوری و خواب زیاد، رعایت نکات بهداشتی 136
- پرهیز از اسراف 137
- پرهیز از پرخوری و خواب زیاد 139
- مسواک زدن 141
- چند نکته مهم بهداشتی دیگر 143
- خلاصه درس 144
- خودآزمایی 145
- درس سیزدهم: آداب ورود به حرم و شهر مکهومسجدالحرام، ادب لبیک، ادب طواف و سعی 146
- هدفهای آموزشی 146
- آداب ورود به منطقه حرم و شهر مکه 147
- آداب ورود به مسجد الحرام 148
- 1. خشوع 153
- ادب لبّیک گفتن 153
- اشاره 153
- 3. بلند گفتن لبیک برای مردان 154
- 2. تکرار لبّیک 154
- 1. توجّه به خداوند 155
- 2. متعادل راه برود 155
- اشاره 155
- 4. قطع لبیک با دیدن خانههای مکه 155
- ادب طواف 155
- 3. طواف نکردن در حال خستگی 156
- ادب سعی 156
- خلاصه درس 158
- خود آزمایی 159
- درس چهاردهم اغتنام فرصتها، حفظ ارزشهای اخلاقی، حرمت کعبه، طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام)، انس با قرآن 160
- هدفهای آموزشی 160
- اغتنام فرصتها 161
- نگاه داشتن حرمت کعبه 165
- حفظ ارزشهای اخلاقی 165
- طواف به نیابت از معصومین (علیهم السلام) 166
- انس با قرآن 168
- خودآزمایی 169
- خلاصه درس 169
- هدفهای آموزشی 171
- درس پانزدهم: آداب زیارت و رعایت وقار، زیارت رسول خدا (ص) 171
- آداب عمومی زیارت 172
- آداب زیارت 172
- رعایت وقار در زیارت 174
- زیارت رسول خدا (ص) 176
- زیارت رسول خدا (ص) 177
- خلاصه درس 184
- خود آزمایی 185
- درس شانزدهم: کوتاه کردن سفر، آداب خروج از مکّه، نشانه قبولی حج، هدیه سفر، پاداش حج 186
- هدفهای آموزشی 186
- کوتاه کردن سفر 187
- اشاره 188
- 1. صدقه دادن 188
- آداب خروج از مکّه 188
- 2. وداع با کعبه 188
- نشانه قبولی حج 190
- هدیه سفر 192
- دعا در بازگشت 193
- پاداش حج 194
- خود آزمایی 196
- خلاصه درس 196
- هدفهای آموزشی 197
- درس هفدهم: حج کامل، برکات و دستاوردهای حج 197
- حج کامل 198
- اشاره 199
- برکات حج 199
- 1. پاکی از گناه 199
- 2. راهیابی به بهشت 201
- 3. نورانیت 201
- 4. دستیابی به خیر دنیا و آخرت 202
- 5. آرامش دل 203
- 6. همنشینی با پیامبران و صالحان 203
- 7. در امان بودن از عذاب 204
- 9. استجابت دعا 205
- 8. علوّ درجه در بهشت 205
- 12. پیشگیری از هلاکت 206
- 11. دستیابی به سلامتی 206
- 10. پیشگیری از تنگدستی 206
- 13. شفاعت پیامبر (ص) 207
- خلاصه درس 207
- خودآزمایی 207
سپس آن تربت را در جیب خود گذارد. اگر در وقت عشا چنین کند تا صبحگاهان در پناه خدا خواهدبود. (1)
آغاز سفر با نماز
در سفر حج، حاجی میهمان خداوند است و باید قبل از سفر، خود را برای این میهمانی مهم آماده کند، لذا مستحب است سفر را با نماز، که یاد خدا است، آغاز نماید.
امام صادق(ع) از طریق پدران بزرگوارشان، از رسولخدا(ص) نقل کردهاند که فرمود:
مردی که عازم سفر است هیچ چیزی برای خانوادهاش از خود باقی نمیگذارد بهتر از اینکه هنگام رفتن دو رکعت نماز بخواند و بگوید:
«اللّهُمَّ انّی أسْتَودِعُکَ نَفْسی وَ اهْلی وَ مالی وَ ذُرِّیَتی وَ دُنْیای وَ آخِرَتی وَ أَمانَتی وَخاتِمَةَ عَمَلی، الّا اعْطاهُ الله عَزَّ وَ جَلَّ ماسئل». (2)
«بارخدایا! خود و خانواده و مال و اولاد و دنیا و آخرت و امانت و پایان کارم را نزد تو به امانت میگذارم. [این دعا را کسی نمیخواند] مگر اینکه آنچه را از خدا خواسته، به او عنایت میکند.»
1- همان.
2- همان، ص 379، ح 15064.